Cây Đại có đặc điểm thực vật như thế nào?

Theo giảng viên Trường cao đẳng Y Dược Pasteur cây Đại có một số đặc điểm thực vật sau:

Cây Đại thuộc loại cây nhỡ có thể cao đến 6m.Thân có cành to và thường có 2 hoặc 3 nhánh, toàn cây có nhựa mủ màu trắng.

Lá đơn, nguyên, hình mác, gân lá hình lông chim, nhọn ở đầu và gốc lá, tập trung ở đầu cành theo kiểu so le.

Hoa thường có màu trắng, nhụy vàng, cuống dài, mùi thơm đặc trưng. 5 tràng hoa rời, đều và thường xếp theo kiểu vặn cùng chiều kim đồng hồ.

Quả của cây Đại thường mọc thành hàng dài khoảng 10-15cm, hạt có cánh mỏng.

Cây Đại được trồng phổ biến ở nước ta, thường được trồng làm cảnh trong công viên, đền chùa, sân vườn,…

Thường sử dụng vỏ thân hay vỏ cành đã cạo bỏ lớp bần ngoài cùng của cây Đại để làm thuốc. Ngoài ra có thể sử dụng vỏ rễ, hoa, nhựa cây, lá, …để làm thuốc.

Cây có dược tính mạnh nhất khi hoa mới nở nên có thể thu hái các bộ phận làm thuốc của cây Đại thường xuyên vì nó ra hoa quanh năm. Có thể phơi sấy khô hoặc dùng tươi. Để bảo quản được lâu nên phơi sấy khô dược liệu.

Cây Đại có chứa thành phần hóa học nào?

Trong vỏ cây Đại thành phần chủ yếu là các hợp chất iridoid có vị đắng như Fulvoplumierin, plumierid,…

Trong hoa Đại có chứa tinh dầu khoảng 0,05% như linalol, geraniol, farnesol, …

Có một số thành phần khác như alcaloid, glycosid,..

Cây Đại có những tác dụng chữa bệnh nào?

Nghiên cứu cho thấy thành phần Fulvoplumierin có tác dụng kháng lại các tế bào ung thư bạch cầu và ức chế sự phát triển của các chủng lao.

Thành phần plumierid có tác dụng kìm hãm sự phát triển của một số vi khuẩn gram dương và gram âm.

Vỏ rễ, thân, cành cây Đại có tác dụng làm tăng nhu động ruột, nhuận tràng dùng để điều trị táo bón. Ngoài ra có tác dụng tiêu viêm, giảm đau dùng chữa đau răng.

Hoa của cây Đại có mùi thơm do chứa tinh dầu có tác dụng giảm đau, tiêu viêm, trừ ho, tiêu đờm, an thần, hạ huyết áp cho bệnh nhân.

Nhiều nghiên cứu cho thấy lá của cây Đại có tác dụng rất tốt với bệnh nhân hen suyễn. Lá cây Đại thái nhỏ, phơi hoặc sấy khô rồi quấn lại đốt và hít hoặc có thể sắc nước lá Đại uống cũng có hiệu quả với hen suyễn.

Lá cây Đại có tác dụng giảm đau trong đau nhức xương khớp, bong gân, thoái hóa cột sống lưng.

Lá tươi có tác dụng sát khuẩn, săn se vết thương có thể dùng để chữa mụn nhọt, lở loét ngoài da.

Rễ của cây Đại có tác dụng giảm đau trong sâu răng.

Nhựa của cây Đại có tác dụng làm giảm quá trình sừng hóa nên được dùng để điều trị các vết chai ở gót chân. Nhiều nghiên cứu cũng cho rằng nhựa cây Đại có tác dụng rất tốt trong điều trị ghẻ lở, viêm sưng tấy ngoài da, giảm đau sưng khi bị ong đốt.

Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây Đại

- Bài thuốc điều trị táo bón

Sử dụng vỏ cây Đại khoảng 4-5g, thái mòng sắc với 200ml. Uống 3 lần/ngày.

Có thể kết hợp vỏ cây Đại với cám gạo mỗi loại khoảng 50g. Đem đi sao vàng, nghiền thành bột mịn kết hợp với hồ tinh bột làm thành các viên nhỏ khoảng 0.5g. Mỗi ngày dùng 15 viên chia 3 lần.

- Bài thuốc giúp an thần, hạ huyết áp

Sử dụng hoa đại khô 100g kết hợp cùng với hoa hòe, hạt thảo quyết minh, hoa cúc vàng mỗi loại 50g. Tất cả sao vàng, tán thành bột. Mỗi ngày pha 1-2g uống với nước.

- Bài thuốc chữa thoái hóa cột sống lưng

Chuẩn bị 2 nắm lá Đại

Giã 1 nắm cùng với muối đắp lên vùng bị đau rồi sử dụng nắm còn lại hơ nóng trùm lên. Dùng vải cố định lại. Ngày dùng 2 lần đến khi khỏi bệnh.

- Bài thuốc chữa lở ngứa tay chân

Ở vị trí vết thương dùng nhựa cây Đại bôi lên cho đến khi hết bệnh.

Một số lưu ý khi sử dụng cây Đại

Đối với phụ nữ có thai, cho con bú, trẻ nhỏ… không nên sử dụng cây Đại.

Không sử dụng cây Đại đối với người có tiền sử dị ứng.

Có thể tương tác với một số thuốc và thảo dược nên cần thận trọng khi dùng.

Nhựa cây Đại độc nên không được nuốt.

Tóm lại, theo giảng viên Cao đẳng Dược cây Đại được sử dụng để chữa nhiều bệnh lý quan trọng như táo bón, đau nhức xương khớp,.. Tuy nhiên trước khi dùng cây Đại cần tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế để sử dụng đúng cách và đạt hiệu quả cao.