Gemfibrozil là thuốc được các chuyên gia y tế chỉ định điều trị tăng lipid máu, tăng triglycerid nặng, giúp phòng ngừa giảm tỷ lệ mắc bệnh tim mạch ở người bệnh tăng cholesterol không HDL và có nguy cơ cao bị biến cố tim mạch lần đầu khi có chống chỉ định hoặc không dung nạp statin.
Theo Dược sĩ CKI Nguyễn Hồng Diễm - Giảng viên tại Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, Gemfibrozil là một acid phenoxypentanoic, có tác dụng ức chế quá trình phân hủy mỡ ở ngoại vi và giảm lượng aicd béo tự do về gan. Gemfibrozil còn có tác dụng ức chế sự tổng hợp các cholesterol tỷ trọng thấp như VLDL, LDL-cholesterol và đồng thời tăng sự tổng hợp HDL-cholesterol. Kết quả Gemfibrozil làm tăng đào thải cholesterol, làm giảm cholesterol toàn phần, giảm LDL-cholesterol, VLDL, triglycerid và đồng thời làm tăng HDL cholesterol. Từ đó làm giảm tỷ lệ tử vong ở những người bệnh có tiền sử bệnh mạch vành, giảm biến chứng của bệnh rối loạn lipid máu gây nên.
Gemfibrozil được sản xuất trên thị trường dưới dạng thuốc và hàm lượng như
Viên nang cứng: 300 mg
Viên nén: 600 mg
Gemfibrozil được chỉ định điều trị trong các trường hợp sau:
Điều trị tăng triglycerid huyết vừa và nặng có nguy cơ viêm tụy.
Điều trị tăng lipid máu kết hợp có tính gia đình, có nồng độ VLDL cao, nồng độ LDL- cholesterol cao.
Điều trị các thể rối loạn lipid máu đơn thuần ở người bệnh có kèm bệnh đái tháo đường hoặc bị bệnh U vàng.
Điều trị tăng lipid máu Fredrickson loại IIa (Tăng cholesterol máu nguyên phát) khi chống chỉ định hoặc không dung nạp statin.
Phòng ngừa, giảm tỉ lệ mắc bệnh tim mạch như bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim ở người bệnh bị rối loạn lipid máu.
Cách dùng: Gemfibrozil được dùng đường uống 30 phút trước các bữa ăn sáng và ăn chiều
Liều dùng:
Người lớn: Uống liều 600 mg/lần, ngày 2 lần.
Phải ngừng thuốc Gemfibrozil sau 3 tháng nếu nồng độ lipoprotein huyết tương không đáp ứng tốt lên đáng kể.
Tóm lại, tuỳ theo tuổi, tình trạng diễn tiến của bệnh, người bệnh cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ về liều dùng và liệu trình sử dụng để đảm bảo đạt hiệu quả tối ưu.
Nếu người bệnh quên một liều Gemfibrozil nên uống ngay khi nhớ ra trong ngày đó. Không dùng liều gấp đôi. Nếu gần đến giờ uống của liều thuốc tiếp theo, chỉ cần dùng liều thuốc tiếp theo vào đúng giờ theo trong kế hoạch điều trị.
Khi sử dụng quá liều gemfibrozil, xảy ra các triệu chứng như buồn nôn, nôn, đau bụng, tiêu chảy, xét nghiệm chức năng gan bất thường, tăng creatine phosphokinase (CPK), đau khớp và cơ.
Xử trí: Nếu người bệnh có bất kỳ biểu hiện bất thường nào do quá liều, cần ngừng thuốc ngay và đưa đến cơ sở y tế gần nhất để điều trị triệu chứng.
Gemfibrozil chống chỉ định cho những trường hợp sau:
Người có tiền sử dị ứng với Gemfibrozil hoặc bất kỳ thành phần nào của thuốc.
Phụ nữ có thai.
Phụ nữ đang cho con bú.
Người có rối loạn chức năng gan hoặc thận nặng.
Người có tiền sử có bệnh túi mật hoặc đường mật bao gồm cả sỏi mật, xơ gan mật tiên phát.
Người nghiện rượu.
Người bệnh có tiền sử dị ứng quang hoặc phản ứng độc với ánh sáng trong quá trình điều trị bằng fibrat.
Trẻ em
Không dùng thuốc cùng với các thuốc dasabuvir, selexipag, repaglinide hoặc simvastatin.
Thận trọng khi sử dụng thuốc Gemfibrozil cho những trường hợp sau
Lưu ý khi trước bắt đầu điều trị bằng Gemfibrozil, người bệnh cần làm các xét nghiệm để biết chắc bị rối loạn lipid máu.
Lưu ý trước khi tiến hành điều trị với gemfibrozil, phải kiểm soát lipid máu bằng chế độ ăn thích hợp, luyện tập, giảm cân ở người béo phì, và kiểm soát những bệnh khác như đái tháo đường và bệnh thiểu năng tuyến giáp đang góp phần gây những bất thường về lipid.
Lưu ý trong khi điều trị với gemfibrozil, định kỳ xét nghiệm lipid máu. Nên ngừng thuốc nếu tác dụng trên lipid không giảm sau 3 tháng điều trị.
Lưu ý khi ngừng sử dụng thuốc gemfibrozil, cần có chế độ ăn kiêng gây giảm lipid máu thích hợp và theo dõi lipid huyết thanh cho tới khi người bệnh ổn định. Vì nồng độ triglycerid và cholesterol huyết thanh có thể tăng trở lại mức ban đầu.
Lưu ý thận trọng với người đang lái tàu, lái xe hay người đang vận hành máy móc. Gemfibrozil không gây ảnh hưởng và có thể dùng cho các đối tượng này.
Thường gặp: Buồn nôn, nôn, khó tiêu, đau bụng, tiêu chảy, táo bón, mệt mỏi, chóng mặt, nhức đầu, eczema, ban, viêm ruột thừa cấp tính, sỏi mật.
Ít gặp: Chóng mặt, ngủ lơ mơ, buồn ngủ, trầm cảm, xuất huyết não, rung nhĩ, viêm túi mật, dị cảm, chậm phát triển xương, nhìn mờ, tăng cảm, đầy hơi, đục thủy tinh thể.
Hiếm gặp: Suy tủy xương, giảm ham muốn tình dục, bệnh thần kinh ngoại biên, loạn cảm, chóng mặt, buồn ngủ, phù thanh quản, thiếu máu nặng, giảm tiểu cầu, giảm bạch cầu, tăng bạch cầu ái toan, trầm cảm, vàng da ứ mật, viêm gan, sỏi mật, viêm túi mật, chức năng gan bất thường, rối loạn cương dương.
Tóm lại, trong quá trình sử dụng thuốc Gemfibrozil, người bệnh có bất kỳ triệu chứng bất thường nào do sử dụng thuốc Gemfibrozil phải ngừng thuốc ngay và tham khảo ý kiến hướng dẫn của bác sĩ để xử trí kịp thời.
Isoenzym cytochrom P450: Gemfibrozil là chất ức chế nhiều isoenzym cytochrom P450, bao gồm CYP2C8, CYP2C9, CYP2Cl9 và CYPIA2, dẫn đến làm tăng nồng độ trong huyết tương của những thuốc dùng chung được chuyển hóa bởi những isoenzym này.
Repaglinid: Khi dùng chung với gemfibrozil, nguy cơ hạ đường huyết nghiêm trọng. Chống chỉ định dung chung.
Colestipol: Khi dùng chung với gemfibrozil, làm giảm sinh khả dụng của thuốc gemfibrozil, khác phục bằng cách uống 2 giờ trước hoặc 2 giờ sau khi uống colestipol thì không có ảnh hưởng
Thuốc chống đông, dẫn xuất coumarin hoặc indandion: Dùng đồng thời với gemfibrozil, làm tăng đáng kể tác dụng chống đông của những thuốc này. Cần phải hiệu chỉnh liều thuốc chống đông dựa trên kết quả xét nghiệm thời gian prothrombin.
Chenodesoxycholique hoặc ursodesoxycholique: Khi dùng đồng thời với gemfibrozil, làm giảm tác dụng các thuốc này.
Lovastatin: Dùng đồng thời với gemfibrozil, làm tăng nguy cơ tiêu cơ vân, suy thận cấp. Cần theo dõi người bệnh cơ nặng hoặc người có thương tổn thận.
Tóm lại, tương tác thuốc có thể làm thay đổi tác dụng điều trị của thuốc hoặc làm tác dụng phụ tăng nghiêm trọng hơn. Người bệnh nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc Gemfibrozil trước khi sử dụng hoặc báo cho bác sĩ biết các loại thuốc đang dùng, giúp kê đơn sử dụng thuốc môt cách an toàn và đạt hiệu quả.
DSCK1. NGUYỄN HỒNG DIỄM
Nguồn: Tin tức Y Dược – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur
