Chúng ta sẽ cùng nhau khám phá về loại thảo dược này thông qua bài viết dưới đây.
Tiểu hồi, còn được biết đến với tên gọi là Fructus Foeniculi, là quả của cây Tiểu hồi (Foeniculum vulgare Mill.) thuộc họ Hoa tán (Apiaceae). Đây là một loại cây thảo mọc từ 1 đến 2 năm, có chiều cao khoảng 1 mét. Thân cây là hình trụ, rỗng bên trong và có các rãnh dọc. Lá của cây mọc đơn lẻ và có sâu xẻ sâu đến tận gân lá. Hoa của cây nhỏ, tụ hợp thành cụm và có màu vàng.
Quả của cây nhỏ như hạt thóc, bề ngoài có màu xanh hoặc vàng nhạt, hình dáng hơi thuôn ở cả hai đầu, có rãnh dọc và phát ra một mùi đặc trưng.
Tiểu hồi có hình dáng tương tự như hạt thóc
Tiểu hồi là loại cây thích hợp với khí hậu mát mẻ và thường được trồng chủ yếu tại Ấn Độ (chiếm khoảng 50% sản xuất), tiếp đó là Trung Quốc và Ai Cập. Tại Việt Nam, cây này chỉ được trồng thử nghiệm ở một số tỉnh như Lào Cai và Lâm Đồng, với diện tích trồng còn hạn chế, phải phụ thuộc vào nhập khẩu chủ yếu.
Việc thu hoạch thường diễn ra vào cuối năm, khi quả gần chín. Nếu để quá lâu, vỏ quả sẽ chuyển sang màu vàng và dễ rụng.
Sau khi thu hoạch, quả thường được phơi khô ngay và sau đó được bảo quản. Cách xử lý tiếp theo có thể thay đổi tùy theo mục đích sử dụng, bao gồm sấy, tẩm muối hoặc chích muối, tuỳ theo nhu cầu sử dụng sau này.
Tinh dầu là thành phần quan trọng trong tiểu hồi, có dạng chất lỏng không màu hoặc có thể có màu vàng nhạt. Tinh dầu này chứa chủ yếu thành phần Anethol, với hàm lượng có thể lên đến khoảng 50-60%.
Hạt tiểu hồi chứa tinh dầu
Tiểu hồi, được biết đến theo truyền thống Đông y, được mô tả có vị cay, tính ấm và mang mùi thơm đặc trưng.
Cây Tiểu hồi được sử dụng trong nhiều ứng dụng y học truyền thống khác nhau. Nó được biết đến với các tác dụng như trừ hàn, giảm đau, hỗ trợ tiêu hóa và tiêu thực, và cũng có tác dụng chống nôn. Thường được dùng để chữa các triệu chứng như đầy bụng, khó tiêu, đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy, đau lưng do chức năng thận suy giảm, và ngộ độc thức ăn.
Ở Trung Quốc, tiểu hồi thường được chế biến với muối để điều trị thoát vị bìu và đau bụng kinh. Tại Ấn Độ, cây này được sử dụng trong y học truyền thống, đặc biệt là để chữa trẻ nhỏ. Tinh dầu tiểu hồi cũng được sử dụng để giải quyết các vấn đề như đau bụng và đầy hơi ở trẻ nhỏ, cũng như để loại bỏ giun móc và giun đũa.
Ở Indonesia, nước sắc tiểu hồi được sử dụng làm một phần trong phức hợp thuốc trị bệnh lao phổi, và cũng có thể được sử dụng để điều trị bệnh phong.
Ngoài các tác dụng y học, tiểu hồi còn được sử dụng làm gia vị trong các món ăn của người Trung Quốc, và có thể được pha trà uống.
Trà tiểu hồi giúp giữ ấm cơ thể
Tinh dầu tiểu hồi còn được biết đến với nhiều tác dụng khác nhau, bao gồm khả năng tác động tích cực đến hệ tiêu hóa, tăng nhu động ruột, và giúp cải thiện triệu chứng của Hội chứng ruột kích thích (IBS) như đau bụng, chướng bụng, tiêu chảy và táo bón. Nó cũng có tác dụng kháng viêm, giảm đau và kháng oxi hóa, có thể hỗ trợ trong việc làm giảm viêm và giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác động có hại của viêm nhiễm kéo dài.
Ngoài ra, tiểu hồi có khả năng kháng khuẩn và kháng nấm, có thể sử dụng để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và nấm. Cuối cùng, nó có thể giúp giảm triệu chứng tiền mãn kinh, bao gồm "cơn bốc hỏa," âm đạo khô, khó thở, và các vấn đề liên quan đến chức năng tình dục và giấc ngủ.
Chữa ăn không tiêu, đầy bụng khó thở, hen: Trộn quả Tiểu hồi, hạt Cải trắng, hạt Củ cải và hạt Tía tô với lượng bằng nhau. Tán nhỏ và uống mỗi lần 1 gram, ngày uống 3 lần. Bột này cũng có thể được sử dụng bên ngoài bằng cách chưng nóng với rượu, sau đó đặt trong một mảnh vải và xoa lên ngực và bụng. Đây là một liệu pháp ôn ấm cơ thể, phù hợp trong những ngày lạnh giá.
Chữa đau lưng do thận suy kém: Tán bột từ quả Tiểu hồi (4 gram) và đặt vào bầu dục lợn (1 cái) rồi nướng. Ăn trong ngày, liên tục trong 7 ngày. Đây là một phương pháp truyền thống được sử dụng để giảm đau lưng do thận suy kém.
Bổ thận, tráng dương: Sử dụng tiểu hồi (8 gram), cật dê (hai quả), đậu đen (100 gram), đỗ trọng (15 gram) và gia vị vừa đủ. Cách làm:
- Rửa sạch cật dê và xắt thành từng miếng nhỏ.
- Rửa sạch tiểu hồi, đậu đen, và đỗ trọng, sau đó để ráo và cho vào một túi vải gạc.
- Đặt tất cả vào nồi, thêm nước vừa đủ, và nấu trong khoảng 30-60 phút. Sau đó, thêm gia vị theo khẩu vị.
Bài thuốc này thường được sử dụng để cải thiện tình trạng như đau lưng, lạnh tay chân, mệt mỏi ở chân gối, và sự yếu đuối trong hoạt động tình dục.
Nguồn: Trường Cao đẳng Y dược Pasteur
