Bạch đàn - một nhóm cây đã được di thực vào Việt Nam từ nhiều năm trước, cây được trồng chủ yếu để thu hoạch gỗ. Không chỉ vậy, lá của cây Bạch đàn cũng được sử dụng để tạo ra dầu Khuynh diệp, một loại tinh dầu thường được ứng dụng rộng rãi. Ngoài ra, Bạch đàn trắng cũng thuộc vào họ thực vật của các cây thuốc với nhiều thành phần và công dụng tương đương.
Theo Dược sĩ Tôn Thảo Vy - Giảng viên tại Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, Bạch đàn trắng được biết đến với tên khoa học là Eucalyptus camaldulensis Dehnh., thuộc họ Sim. Loài cây này thường cao đến 60m, thân thẳng, có đường kính thân khoảng 3,6m. Vỏ già của cây thường có màu xám nâu và tróc thành các mảng vỏ mỏng, trong khi vỏ non có màu trắng.
Lá của Bạch đàn trắng có hình dạng giống lưỡi liềm, mốc mốc, có chiều dài khoảng từ 12 đến 30cm và chiều rộng từ 1,5 đến 3cm, với gân giữa màu vàng. Tán hoa thường có cuống dài khoảng 1,5cm và mang từ 4 đến 8 hoa.
Quả của loài cây này thường có hình dạng bán cầu, có chiều dài khoảng 7 đến 8mm và chiều rộng từ 5 đến 8mm, với hạt nhỏ. Bạch đàn trắng có tốc độ sinh trưởng nhanh và thường ra hoa quả nhiều, đồng thời có khả năng chịu đựng được điều kiện khắc nghiệt. Loài cây này có thể sinh trưởng trên nhiều loại đất đặc biệt là đất phèn.
Bạch đàn trắng có nguồn gốc từ Australia và đã được trồng ở nhiều khu vực ở Việt Nam như Nghệ An và các tỉnh phía Nam cũng như ở Trung Quốc.
Cây Bạch đàn trắng được trồng chủ yếu để thu hoạch gỗ, nếu sử dụng làm thuốc trong lĩnh vực y học, phần lá của cây sẽ được sử dụng.
Lá cây Bạch đàn chứa chủ yếu là tinh dầu, trong đó có các thành phần như pinen, p.cynen, 1,8-cineol, terpinen, globulol và nhiều thành phần khác. Ngoài ra, Bạch đàn trắng cũng cung cấp chất gôm và tanin.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng tinh dầu Bạch đàn trắng có khả năng kháng khuẩn. Đặc biệt, có hiệu quả đối với nhiều loại vi khuẩn gram dương, loại vi khuẩn thường gây bệnh ngoài da và các bệnh liên quan đến đường hô hấp. So với các loại khác như Bạch đàn chanh và Bạch đàn lá liễu, tinh dầu Bạch đàn trắng có tác dụng kháng khuẩn mạnh hơn tương đương với tinh dầu Khuynh diệp.
Trong nghiên cứu trên chuột nhắt trắng được gây ho bằng amoniac, đã được chứng minh rằng việc uống tinh dầu Bạch đàn trắng giúp giảm ho. Hiệu quả giảm ho đạt đỉnh sau khoảng 2 - 3 giờ kể từ khi uống.
Tinh dầu từ cây được sử dụng như một phương tiện chống nhiễm trùng đường hô hấp và điều trị một số bệnh ngoài da cũng như bệnh lý.
Gôm chiết từ cây có thể được áp dụng để điều trị tiêu chảy và đau họng. Nó cũng được sử dụng trong lĩnh vực nha khoa và điều trị vết thương. Khi sử dụng gôm như một chất gây săn trong trường hợp chảy máu hoặc đau vùng thanh quản, nó thường được kết hợp với một lượng tương đương của tinh bột.
Các biện pháp chữa trị sử dụng Bạch đàn trắng
Tạo ra một hỗn hợp từ chiết xuất của các loại tinh dầu như Bạch đàn trắng, Sả, Bạc hà, Tràm, Màng tang, Hồi, Hương nhu trắng và Quế.
Để chữa cảm lạnh: Sử dụng 10 - 15 giọt hỗn hợp này pha vào nước nóng, sau đó thoa lên mũi, ngực, đầu, gáy và dọc theo 2 bên sống lưng
Để điều trị đau bụng, lạnh bụng, khó tiêu hoặc buồn nôn: Uống 5 - 6 giọt mỗi lần, mỗi ngày 3 lần, và massage lên bụng phía trên và dưới rốn.
Sử dụng các loại lá thuốc như Bạch đàn, Cỏ sả, lá Bưởi, lá Chanh, lá Tràm, Cúc tần, Hương nhu, Kinh giới, và Tía tô. Cho chúng vào nồi, đổ nước ngập lên, đậy kín và đun sôi. Sau đó, lấy nồi xuống và rót ra một bát, đậy nắp lại. Phần còn lại trong nồi được sử dụng để xông cho đến khi cơ thể ra mồ hôi. Sau đó, lau khô cơ thể và uống bát thuốc.
Các nghiên cứu mới đây đã khẳng định hiệu quả kháng khuẩn của cây Bạch đàn trắng, đặc biệt là đối với vi khuẩn H. pylori gây viêm loét dạ dày. Ngoài ra, cây này cũng có khả năng chống nấm. Một nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng chiết xuất từ Bạch đàn trắng có khả năng ức chế nhiều loại vi khuẩn đã phát triển sự kháng với các loại kháng sinh thông thường, mở ra tiềm năng trong việc phát triển thuốc mới chống lại vi khuẩn kháng thuốc.
Trong các thử nghiệm in vitro, chiết xuất từ cây Bạch đàn trắng đã được chứng minh có tác dụng chống oxy hóa, ảnh hưởng đến cơ chế gây hạ đường huyết (tương tự một số loại thuốc điều trị đái tháo đường). Ngoài ra, theo cơ chế chống oxy hóa, một nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng chiết xuất từ cây cũng có tác dụng chống lại tế bào ung thư.
Từ quả của cây, đã chiết xuất được 9 loại chất mới, có khả năng chống lại tế bào ung thư buồng trứng trong thí nghiệm.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng để có hiệu quả, các thuốc cần phải trải qua quá trình nghiên cứu và bào chế đúng quy trình. Không nên tự ý sử dụng cây thuốc để điều trị ung thư, viêm dạ dày và các vấn đề y tế khác.
Tóm lại, Bạch đàn trắng không chỉ là một loại cây thông thường được trồng vì gỗ mà còn có nhiều ứng dụng trong lĩnh vực y học. Lá của cây được sử dụng để điều trị nhiều tình trạng khác nhau như cảm lạnh, ho, viêm họng và tiêu chảy. Các nghiên cứu hiện đại đã chỉ ra nhiều tác dụng kháng khuẩn và chống ung thư của cây này, mở ra tiềm năng trong phát triển thuốc mới.
Nguồn: Tin tức Y Dược – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur
