Cây Mần ri là vị thuốc phổ biến trong các bài thuốc chữa bệnh của y học cổ truyền. Nó đem lại hiệu quả cao trong chữa trị các bệnh mãn tính như bệnh về gan, bệnh xương khớp hay đau đầu, cảm cúm, tiêu đờm. …Hãy cùng Giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur tìm hiểu về cây dược liệu này nhé!
Tên khác: Cây mùng ri, màn ri, mằn ri tía.
Tên khoa học: Cleome chelidonii (hoa tím) hoặc Cleome gynandra (hoa trắng)- họ Màn Màn,
Là cây thảo sống lâu năm, cao khoảng 1m, rễ chùm to hình trụ dài.
Lá có màu xanh, dài hẹp, mỗi cuống ở thân mọc ra 3 - 5 lá chét xanh, thân mềm và có nhiều lông nhỏ trắng bao phủ.
Hoa với hai màu trắng hoặc tím, không gây độc, nở quanh năm
Quả nhỏ và dài, bên trong chứa nhiều hạt có hình quả thận.
Mần ri có hai loại: Loại có hoa trắng và loại có hoa tím
Cây sinh trưởng và phát triển tốt ở vùng đất ẩm ướt, vùng đất thấp, đặc biệt là đất phù sa màu mỡ.
Ở Việt Nam, cây mọc nhiều khắp tỉnh thành từ Bắc đến Nam và được người dân trồng trong vườn nhà để làm thuốc chữa bệnh.
Loài cây này phân bố nhiều trên thế giới, ở các quốc gia như Ấn Độ, Indonesia, Trung Quốc, ...
Toàn cây ( rễ, thân, lá và hạt) đều được sử dụng triệt để trong làm thuốc chữa bệnh.
Trong dược liệu có chứa nhiều hoạt chất như: Glucocapparin, alucocleomin, glycoside.
Hạt chứa 0,04% viscosin và 0,1% axit viscosic. Ngoài ra, dược liệu còn chứa vitamin A, protein, chất béo và đường khử.
Theo Đông y, vị thuốc có tính ấm, vị đắng, có tác dụng tiêu đờm, thanh nhiệt, bổ khí, hoạt huyết. Theo y học hiện đại phân tích: thảo dược này chứa nhiều hoạt chất có dược tính mạnh như:
Hoạt chất Glycoside và Glucocapparin, alucocleomin có trong dược liệu là những chất chống viêm, giảm đau rất hiệu quả. Tác dụng giảm đau nhức mỏi ở các khớp xương do bệnh thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống, phong tê thấp, chấn thương. Nhờ tính năng hoạt huyết của cây nên giúp tăng cường tuần hoàn máu đến các cơ, từ đó phòng ngừa và giảm đau nhức.
Đặc tính thanh nhiệt, bổ khí và thải độc của dược liệu, đặc biệt tốt cho gan. Dược liệu có tác dụng làm giảm tính nóng trong người, thúc đẩy chức năng của gan để loại bỏ độc tố trong gan, điều hòa và chuyển hóa các chất. Dịch chiết xuất dược liệu hỗ trợ điều trị bệnh viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ hoặc tổn thương gan do dùng nhiều bia rượu, ăn uống chất cay, thiếu khoa học.
Cây mần ri giải độc gan, tốt cho người thường xuyên phải uống rượu bia
Theo Giảng viên Cao đẳng Dược - Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur Dược liệu có các chất chống viêm nên giúp tăng khả năng miễn dịch của cơ thể. Được dùng làm thuốc hạ sốt, giải cảm, chữa cúm, ho, viêm xoang, đau đầu… dùng với liều lượng hợp lý hiếm khi gây tác dụng phụ.
Dùng mần ri tươi 200g hoặc 30g mần ri khô đun với 300ml nước.
Nước này uống trong ngày, uống liên tục 2 - 3 tháng.
Dùng 50g mần ri khô loại hoa trắng. Rửa sạch, rồi cho vào ấm để hãm với 500ml nước sôi. Chờ đủ thời gian ngâm ủ để tiết ra hoạt chất thì rót lấy nước uống trong một ngày.
Uống đều đặn giúp thải độc và làm mát gan, tốt cho người uống nhiều rượu bia.
Cách 1: Mần ri tươi 20g, rửa sạch và ngâm nước muối loãng.
Vớt ra để ráo nước, đắp lên trán. Sau khi giã nhuyễn
Cách 2: Mần ri 700g tươi, cả rễ, thân và lá. Rửa sạch, nấu với 5 lít nước cho sôi lên.
Đem xông hơi toàn thân trong 20 phút. Các triệu chứng đau đầu và mệt mỏi sẽ giảm và khỏi.
Lấy mần ri, hạ khô thảo mỗi vị 50 gram và 15gram cam thảo
Rửa sạch dược liệu, để ráo nước rồi cho vào ấm nấu với 1 lít nước lọc.
Đun sôi và sắc lại thì ngưng nấu. Lọc lấy nước và.chia làm 2 lần/ngày để uống .
Uống đều đặn và không ngắt quãng để đạt kết quả điều trị cao nhất.
Lấy mần ri và bán chi liên mỗi vị 50g
Rửa sạch dược liệu với nước muối pha loãng.
Sắc với 500ml nước cho đến khi hỗn hợp sắc lại. Lọc lấy nước,uống vào mỗi sáng trong ngày.
Dùng 40 gram mần ri hoa tím khô.
Đem rửa sạch dược liệu. Cho vào ấm cùng nước hãm nóng để uống.
Chờ hoạt chất ra hết thì lọc lấy nước uống, uông trong ngày và không để qua đêm, nên chia thành nhiều lần uống.
Bài thuốc sử dụng cây mần ri chữa được nhiều bệnh: lao hạch, ho hen,việm cầu thận mãn…
Để có kết quả chữa trị cao nhất, đảm bảo an toàn đồng thời tránh các tác dụng phụ, thì khi sử dụng dược liệu này cần lưu ý một số điều sau đây:
- Không dùng cho phụ nữ có thai, đang cho con bú và trẻ sơ sinh, bởi có thể thuốc gây ra các tác dụng phụ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
- Người bệnh không nên dùng hàm lượng quá nhiều trong ngày, phải tuân thủ đúng liều lượng và hướng dẫn của thầy thuốc. Để tránh gây phản tác dụng phụ có thể xãy ra.
- Nếu dùng có các dấu hiệu bất thường như nổi mẩn ngứa, khó chịu, buồn nôn, mệt mỏi... thì cần ngưng ngay và đến các cơ sở y tế gần nhất để có phương pháp điều trị thích hợp hơn.
Cây Mần ri đã được Giảng viên dược thông tin rõ qua bài viết trên, bao gồm mô tả chung, tác dụng chữa bệnh, các bài thuốc hay và một số lưu ý cần thiết. Tuy nhiên, trước khi sử dụng dược liệu này để chữa bệnh, người dùng nên tham khảo ý kiến thầy thuốc chuyên môn để đảm bảo an toàn cho sức khỏe và đạt kết quả chữa trị cao./.
DsCKI. Nguyễn Quốc Trung
Xem thêm: caodangyduoc.com.vn
