• Những điều cần biết khi sử dụng thuốc nhuận tràng trị táo bón.

• Các nhóm thuốc trị táo bón phổ biến và hiệu quả.

Nguyên nhân nào gây táo bón?

Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, táo bón có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi với các triệu chứng điển hình như khó đại tiện, phân khô cứng, vón cục, phải rặn mạnh gây đau hậu môn. Tình trạng này có thể nhẹ, thoáng qua hoặc kéo dài, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Sau đây là các nguyên nhân gây táo bón:

Do lối sống

• Chế độ ăn ít chất xơ khiến phân khó di chuyển trong ruột.
• Ít vận động làm chậm quá trình tiêu hóa.
• Uống không đủ nước khiến phân khô, khó đào thải.
• Thói quen nhịn đi vệ sinh.
• Tuổi cao làm giảm nhu động ruột, dễ dẫn đến táo bón.

Do nguyên nhân bệnh lý

• Phụ nữ mang thai: Hormone thai kỳ ảnh hưởng đến nhu động ruột.
• Tắc nghẽn hậu môn – trực tràng: Sa trực tràng, trĩ gây khó đi ngoài.
• Rò hậu môn: Gây đau khi đại tiện, khiến bệnh nhân sợ rặn.
• Hội chứng ruột kích thích: Gây táo bón hoặc tiêu chảy xen kẽ.
• Thoát vị ổ bụng: Giảm áp lực ruột, cản trở sự di chuyển của phân.
• Rối loạn nội tiết: Tiểu đường, suy giáp làm giảm chức năng tiêu hóa.
• Hậu phẫu vùng bụng, phụ khoa: Thuốc giảm đau chứa codein gây táo bón.
• Bệnh lý thần kinh: Parkinson, đột quỵ ảnh hưởng đến chức năng ruột.
• Khối u trực tràng: Cản trở quá trình đào thải phân.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số thuốc chống trầm cảm, hạ huyết áp, bổ sung sắt có thể làm chậm nhu động ruột, gây táo bón.

Các loại thuốc điều trị táo bón

Giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM cũng cho biết thêm, đối với táo bón do thói quen sinh hoạt, việc điều chỉnh chế độ ăn uống, bổ sung nước và chất xơ có thể giúp cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, nếu táo bón do bệnh lý, ngoài việc duy trì lối sống khoa học, bệnh nhân cần sử dụng thuốc hỗ trợ. Tùy vào từng trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc sau:

• Thuốc nhuận tràng tạo khối: Tăng lượng nước và kích thước phân, giúp kích thích nhu động ruột. Các thuốc phổ biến gồm polycarbophil, Psyllium, methylcellulose.
• Thuốc nhuận tràng kích thích: Kích thích đại tràng co bóp, phù hợp với bệnh nhân có nhu động ruột yếu. Một số thuốc thường dùng là natri picosulfat, bisacodyl, senna.
• Thuốc nhuận tràng thẩm thấu: Hút nước vào ruột, làm mềm phân, giúp dễ đào thải. Gồm polyethylen glycol, glycerin, sorbitol, lactulose, muối nhuận tràng Na+, Mg2+. Khi sử dụng cần uống nhiều nước.
• Thuốc làm mềm phân: Giúp phân giữ nước, bọc lớp dầu bên ngoài để dễ di chuyển. Docusate là loại phổ biến nhất.
• Thuốc trị táo bón khác: Được chỉ định trong trường hợp táo bón nghiêm trọng khi các phương pháp trên không hiệu quả.

Thuốc điều trị táo bón có thể gây ra tác dụng phụ gì?

Thuốc trị táo bón có thể gây ra một số tác dụng phụ, trong đó phổ biến nhất là tiêu chảy. Tùy vào từng loại thuốc, bệnh nhân có thể gặp các phản ứng không mong muốn khác nhau:

• Thuốc nhuận tràng thẩm thấu: Loại thuốc này có thể gây đầy hơi, khó chịu vùng bụng do cơ chế hút nước từ các mô ruột xung quanh để làm mềm phân. Việc tăng lượng nước trong phân có thể dẫn đến mất nước, vì vậy người bệnh cần bổ sung đủ nước trong quá trình sử dụng để tránh tình trạng mất nước và rối loạn điện giải.
• Thuốc nhuận tràng làm mềm phân: Khi sử dụng thuốc làm mềm phân, bệnh nhân có thể bị đầy hơi, chướng bụng. Đặc biệt, nếu không uống đủ nước, thuốc có thể tạo thành khối sền sệt, gây tắc nghẽn hoặc thậm chí dẫn đến nghẹt thở trong một số trường hợp hiếm gặp.
• Thuốc nhuận tràng kích thích: Loại thuốc này hoạt động bằng cách kích thích đại tràng co bóp mạnh hơn để đẩy phân ra ngoài. Vì vậy, bên cạnh tác dụng phụ thường gặp là tiêu chảy, người bệnh cũng có thể bị đau bụng, chuột rút, co thắt các bộ phận khác trong đường tiêu hóa, buồn nôn hoặc nôn mửa.

Do thuốc nhuận tràng có thể gây nhiều tác dụng phụ, người bệnh không nên tự ý lạm dụng mà cần tuân theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và an toàn trong quá trình điều trị táo bón.

Nguồn: Tin tức Y Dược – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur