Tổng quan về bệnh tiểu đường

Tiểu đường, còn được gọi là bệnh đái tháo đường, là một tình trạng lâu dài mà cơ thể không thể điều chỉnh đường huyết một cách hiệu quả. Bệnh tiểu đường xuất hiện khi hệ thống tạo ra insulin không hoạt động đúng cách hoặc không đủ insulin để xử lý lượng đường trong máu. Điều này dẫn đến tình trạng tăng đường huyết (hyperglycemia) trong cơ thể, gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Bệnh tiểu đường là một tình trạng đường huyết không được ổn định

Có hai loại chính của bệnh tiểu đường:

Tiểu đường loại 1 (Type 1 diabetes): Đây là loại tiểu đường diễn ra do hệ thống miễn dịch phá hủy các tế bào chuyên biệt trong tụy (tế bào beta) sản xuất insulin. Với thiếu insulin, cơ thể không thể chuyển đổi đường thành năng lượng, và điều này yêu cầu bệnh nhân tiêm insulin hàng ngày.
Tiểu đường loại 2 (Type 2 diabetes): Đây là loại tiểu đường phổ biến nhất, chiếm khoảng 90-95% trường hợp tiểu đường. Trong trường hợp này, cơ thể vẫn sản xuất insulin, nhưng không sử dụng nó một cách hiệu quả (kháng insulin). Những người có nguy cơ mắc tiểu đường loại 2 thường là người có lối sống không lành mạnh, béo phì, ít vận động và có tiền sử gia đình bị tiểu đường.

Dấu hiệu và triệu chứng của tiểu đường bao gồm cảm giác khát, tiểu nhiều, mệt mỏi, thèm ăn, mất cân bằng nước và điều kiện nhiễm trùng dễ tái phát. Nếu không được kiểm soát tốt, tiểu đường có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm tổn thương thần kinh, thương tổn mạch máu, suy thận, vấn đề tim mạch và mất thị lực.

Điều quan trọng là điều chỉnh lối sống và kiểm soát đường huyết, bao gồm chế độ ăn uống hợp lý, tập thể dục đều đặn và kiểm tra đường huyết theo hướng dẫn của bác sĩ. Trong một số trường hợp, bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc hoặc insulin để kiểm soát tiểu đường.

Xây dựng chế độ ăn thông minh cho người bệnh tiểu đường

Chế độ ăn thông minh cho người bệnh tiểu đường là một phần quan trọng trong quản lý bệnh và kiểm soát đường huyết. Dưới đây là một số lời khuyên về chế độ ăn uống phù hợp cho người bệnh tiểu đường:

Cân bằng chất dinh dưỡng: Hãy ăn một chế độ ăn giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất và chất béo không bão hòa. Tập trung vào việc tiêu thụ nhiều rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm giàu đạm như cá, thịt gia cầm, đậu hạt và sữa chua.

Kiểm soát lượng carbohydrate: Quản lý lượng carbohydrate trong khẩu phần ăn rất quan trọng. Hạn chế đường và tinh bột, bao gồm các sản phẩm như đường, mì, bánh mỳ, gạo trắng và khoai tây. Thay vào đó, chọn các nguồn carbohydrate có chỉ số glicemic thấp như hạt, quả hạch và ngũ cốc nguyên hạt.

Ăn thường xuyên và không bỏ bữa: Tạo lịch trình ăn uống hợp lý, bao gồm 3 bữa chính và 2-3 bữa phụ nhỏ. Điều này giúp duy trì đường huyết ổn định và tránh tăng đột ngột sau mỗi bữa ăn.

Điều chỉnh kích thước phần ăn: Kiểm soát lượng calo và kích thước bữa ăn giúp duy trì cân nặng ở mức hợp lý, đồng thời kiểm soát đường huyết hiệu quả.

Tránh đồ uống ngọt: Hạn chế hoặc tránh hoàn toàn đồ uống có chứa đường, cồn và năng lượng cao. Thay vào đó, ưu tiên nước uống không calo, nước lọc hoặc trà và cà phê không đường.

Không nên uống đồ uống có hàm lượng đường cao

Chú ý tới chất béo: Hạn chế lượng chất béo bão hòa và chất béo trans, thay vào đó tập trung vào chất béo không bão hòa (chất béo "tốt") có trong cá, hạt, dầu ô liu và dầu hạt lanh. Chất béo không bão hòa có lợi cho sức khỏe tim mạch và hỗ trợ kiểm soát đường huyết.

Không nên ăn quá nhanh: Tốc độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể hấp thụ glucose. Ăn chậm và nhai kỹ giúp kiểm soát đường huyết và giảm cảm giác no nhanh hơn.

Tránh thực phẩm chế biến và đồ ăn nhanh: Các loại thực phẩm chế biến và đồ ăn nhanh thường chứa nhiều chất béo không lành mạnh và carbohydrate đơn đường. Hạn chế sử dụng các loại thực phẩm này và thay thế bằng các thực phẩm tươi, nguyên chất.

Uống nước trước bữa ăn: Trước khi bắt đầu bữa ăn, hãy uống một ly nước để giúp giảm cảm giác đói và giúp bạn ăn ít hơn.

Tập trung vào việc nấu nướng tại nhà: Nấu ăn tại nhà giúp bạn kiểm soát các thành phần và lượng calo trong khẩu phần ăn của mình. Bạn có thể thực hiện các công thức ăn ngon, dinh dưỡng và phù hợp với tiểu đường.

Hạn chế cồn: Nếu bạn uống rượu, hãy làm điều này với sự kiểm soát và chỉ trong lượng nhỏ. Cồn có thể ảnh hưởng đến đường huyết và gây tăng cân.

Lưu ý rằng chế độ ăn thông minh cho người bệnh tiểu đường có thể thay đổi tùy theo từng trường hợp cụ thể, do đó, luôn tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp để đảm bảo quá trình quản lý tiểu đường hiệu quả.

Nguồn: Trường Cao đẳng Y dược Pasteur