Xét nghiệm định nhóm máu và những điều quan trọng bạn cần biết

Trong lĩnh vực y học hiện đại, xét nghiệm định nhóm máu là một khái niệm thường được đề cập. Tuy nhiên, mặc dù nhiều người biết đến loại xét nghiệm này, vẫn có nhiều sự tò mò về mục đích cụ thể của nó, nơi thực hiện để có kết quả đáng tin cậy và nhanh chóng. Nếu bạn cũng đang có những thắc mắc tương tự, hãy tiếp tục đọc cùng chuyên mục Tin tức Y Dược giải đáp câu trả lời.

1. Xét nghiệm định nhóm máu là gì?

Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết: Nhóm máu, một trong những đặc điểm cơ bản tạo nên bản sắc sinh học và bị quyết định bởi di truyền, có thể xác định thông qua việc thực hiện xét nghiệm. Xét nghiệm nhóm máu thường dựa trên mẫu máu của người được kiểm tra. Sau khi thu thập mẫu, bác sĩ sẽ đưa ra kết quả về nhóm máu của bạn dựa trên việc xác định loại kháng nguyên trên bề mặt hồng cầu và kháng thể trong huyết thanh.

Hiện nay, có hai hệ nhóm máu phổ biến là hệ ABO và hệ Rh. Dựa trên hệ ABO, có bốn nhóm máu chính: O, A, B và AB. Ví dụ, nếu kết quả xác định bạn thuộc nhóm máu A, điều này chỉ ra bạn có kháng nguyên A trên hồng cầu. Tương tự, kết quả nhóm máu B chỉ ra sự hiện diện của kháng nguyên B. Nhóm máu O (còn được gọi là nhóm máu Zero) không có cả hai kháng nguyên trên hồng cầu, trong khi nhóm máu AB có cả kháng nguyên A và B.

Trong hệ nhóm máu Rh, kháng nguyên D (còn gọi là Rh(D)) có ý nghĩa quan trọng. Nhóm máu Rh(+) hoặc Rh(-) được xác định bởi sự hiện diện hoặc vắng mặt của kháng nguyên D trên bề mặt hồng cầu của bạn.

Ngoài hai hệ ABO và Rh, đã có rất nhiều hệ nhóm máu khác được phát hiện bởi các nhà khoa học. Tuy nhiên, trong tình hình lâm sàng hoặc tại Việt Nam, các hệ nhóm máu này ít phổ biến và có ít ý nghĩa thực tế.

2. Vậy tại sao và khi nào cần định nhóm máu?

Thực hiện kiểm tra này không chỉ giúp bạn thỏa mãn sự tò mò về nhóm máu cá nhân mình, mà quan trọng hơn, nó mang ý nghĩa quan trọng trong trường hợp cần truyền máu. Khi gặp tình huống thiếu máu, việc truyền máu trở thành một điều cần thiết, và trong một số trường hợp nghiêm trọng, việc không truyền máu kịp thời có thể dẫn đến kết cục tử vong. Tuy nhiên, việc truyền máu không đơn giản như chúng ta tưởng, mà đòi hỏi sự phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Về cơ bản, quá trình truyền máu phải đảm bảo người cho máu và người nhận máu có cùng nhóm máu. Mắc sai sót trong việc xác định nhóm máu có thể dẫn đến việc kháng thể trong huyết thanh của người nhận phản ứng với kháng nguyên tương ứng trên hồng cầu trong đơn vị máu truyền, gây ra những phản ứng từ nhẹ như lo lắng, sợ hãi, ra mồ hôi, gai cột, nổi mẩn, cho đến các phản ứng nghiêm trọng như sốt, sốc, thậm chí tử vong.

Ngoài ra, đối với phụ nữ mang thai, việc xác định nhóm máu đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát nguy cơ phát sinh từ sự không phù hợp về nhóm máu giữa mẹ và thai nhi, có thể gây ra nhiều biến chứng trong và sau quá trình sinh.

Mặc dù xét nghiệm nhóm máu không phải là một quá trình khám bệnh hay điều trị, nhưng nó vẫn nên được thực hiện để bạn biết về nhóm máu của mình và để phòng tránh tình huống cần đến. Dưới đây là một số trường hợp mà việc xét nghiệm nhóm máu là cần thiết:

• Xét nghiệm khi người bệnh cần truyền máu để tìm đơn vị máu phù hợp.
• Xét nghiệm cho những người đăng ký hiến nội tạng, mô và tủy xương để đánh giá sự tương thích giữa người cho và người nhận.
• Xét nghiệm nhóm máu cũng hữu ích trong việc xác định hệ thống huyết thống.
• Đối với phụ nữ mang thai, việc xét nghiệm nhóm máu cũng có mục đích kiểm soát các nguy cơ có thể phát sinh do sự không phù hợp về nhóm máu giữa mẹ và thai nhi

3. Những lưu ý khi xét nghiệm định nhóm máu

Nếu bạn đang có ý định thực hiện xét nghiệm định nhóm máu, dưới đây là những điều bạn nên cân nhắc:

Trước khi thực hiện xét nghiệm, tránh sử dụng các chất kích thích.

Không cần nhịn ăn trước khi xét nghiệm nhóm máu. Hãy uống đủ nước để đảm bảo cơ thể được cung cấp đủ lượng nước.

Giảng viên khoa Xét nghiệm - Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết: Phụ nữ mang thai thường sẽ được yêu cầu thực hiện xét nghiệm nhóm máu kết hợp với các loại xét nghiệm khác để đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát. Vì vậy, hạn chế ăn uống trước xét nghiệm để đảm bảo kết quả chính xác. Trong trường hợp bạn đã ăn uống trước xét nghiệm, hãy thông báo cho bác sĩ để có thể điều chỉnh lịch xét nghiệm.

Trong quá trình xét nghiệm, bạn vẫn có thể tiếp tục sử dụng thuốc theo hướng dẫn thông thường.