Cánh kiến trắng vị thuốc có nhiều lợi ích cho sức khỏe

Thứ năm, 22/12/2022 | 15:26

Cánh kiến trắng hay gọi tên khác là cây Bồ đề. đối với người dân Việt Nam đây là cây quen thuộc.Trong Y học cổ truyền, người ta dùng nhựa của nó, tên là An tức hương,chữa trị các chứng bụng chướng do ác khí, di tinh, trị ho lưng đau, tai ù, sát trùng

Hãy cùng Dược sĩ, Giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur tìm hiểu tác dụng,công dụng của nó nhé!

01671698491.jpeg

Lá và hoa cây Cánh kiến trắng

1.Cánh kiến trắng

Tên gọi khác: Bồ đề,An tức hương…

Tên khoa học :Styrax tonkinensis thuộc họ Bồ đề. (Styracaceae)

1.1 Mô tả thực vật:

Là cây thân gỗ cao 15- 20mVỏ thân nhẵn, màu xám bóng Vỏ thân nhẵn, màu xám bóng

Lá mọc so le, hình trứng, hoặc bầu dục, gốc và đầu thuôn nhọn; mặt trên nhẵn, màu xanh,mặt dưới phủ lông trắng bạc mịn, hình sao, gân nổi rõ.,

Hoa trắng,nhỏ, mọc thành từng sim ở đầu cành và kẽ lá thành chùm dài, phủ nhiều lông hình sao, mùi thơm nhẹ.

Quả hình trứng, đường kính khoảng 10 – 16 mm. Mặt ngoài quả có nhiều long, hình sao. Hạt có vỏ cứng, dày, nhăn nheo.

Mùa hoa vào tháng 5–6. Mùa quả vào thánh 9-10 hằng năm

Cây Bồ đề (Ficus religiosa L. Moraceae), thường được trồng ở các đình chùa không phải là cây Cánh kiến tránh.Tránh nhầm lẫn với cây đa bồ đề dược liệu này

1.2 Phân bố:

Bồ đề phân bố rải rác trong cánh khu rừng ở độ cao 1000-1800m, hoặc được trồng lấy bóng mát. Cây phân bố ở nhiều tỉnh như Lai Châu, Yên Bái, Phú Thọ, Hòa Bình, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Bắc Cạn….

2. Bộ phận dùng – thu hoạch, chế biến

  • BPD: Dùng nhựa để khô của cây có tên gọi là An tức hương (có tên là Benzoin Gum).

Khối nhựa thu được thường có màu đỏ nhạt,vàng nhạt, hoặc màu nâu bóng mượt, cứng. Khi gặp nhiệt độ nóng thì nhựa hóa mềm, có mùi thơm rất đặc trưng.

Ngoài ra lá cũng được sử dụng.

  • Thu hoạch: An tức hương thu hái tốt nhất vào lúc cây 10 tuổi, đường kính 18-25cm, đang ra hoa.

Bằng cách: tạo ra những vết cắt sâu trên các cành lớn và thân cây, để nhựa chảy ra và đông đặc lại thành những khối nhựa màu nâu, trắng vàng, dễ gãy, có mùi thơm vani.

  • Dược liệu chất lượng tốt: Có thơm mùi Vani. màu vàng nhạt,
  • Dược liệu kém chất lượng: Có lẫn nhiều tạp chất (vỏ cây, đất cát), màu đỏ, có mùi thơm nhẹ hoặc không thơm.

Cách bào chế dược liệu

Dùng nhựa cây ngâm vào rượu, Rồi nấu sôi 2 – 3 lần cho đến khi nhựa chìm xuống hẳn. Đem ra, rồi cho vào trong nước lạnh đến khi nhựa cứng hẳn là được. Đem ra phơi hoặc sấy đến khô

Bảo quản: nơi thoáng mát, khô ráo, tránh ẩm trực tiếp

3.Thành phần hóa học Cánh kiến trắng

Nhựa Cánh kiến trắng có chứa 26,12% axit benzoic tự do, 2,76% axit cinamic, 1,37% vanilin, benzoyl benzoat, cinamyl benzoat, cinamyl cinamat, benzyl cinamat, alcol coniferylie, axit siaresimolic.

Gần đây các nhà khoa hoạc mới phân lập thêm 2 chất đặt tên là stytonkinol A và stytonkinol B.

11671698491.jpeg

Được phân lập từ nhựa Cánh kiến trắng Hai hoạt chất mới

4.Tác dụng, công dùng của cánh kiến trắng

*Theo y học hiện đại:

  • Tác dụng Kháng khuẩn trên các loại vi khuẩn thông thường.
  • Điều trị đờm trong cổ họng.

*Theo y học cổ truyền:

 Tính vị: An tức hương có vị cay, đắng, tính bình, không độc, quy vào các kinh tâm, phế, tỳ

và có tác dụng khai khiếu, long đờm, trừ tà khí, kháng sinh, làm liền sẹo, an thần,

Công dụng Cánh kiến trắng

  • An tức hương có tác dụng kháng khuẩn trên một số vi khuẩn thông thường và có tác dụng lợi đờm dùng để chữa viêm phế quản mãn tính, hen suyễn, ho, đau bụng, thổ tả, phụ nữ sau sinh đẻ mệt mỏi dễ ngất….
  • (Theo Trung Dược Tài Thủ Sách). Chữa trị trẻ nhỏ động kinh, giật kinh phong
  • (Theo Hải Dược Bản Thảo).Chữa trị bệnh di tinh 
  • (Theo Bản Thảo Phùng Nguyên). Chữa trị nôn nghịch, chứng tim đau bất ngờ,
  • (Theo Bản Thảo Thuật).Chữa trị chứng trúng phong, phong giản, phong thấp, lưng đau nhức mỏi, tai ù, hạc tất phong
  • (Theo Nhật Hoa Tử Bản Thảo). Chữa trị chứng sinh con xong bị huyết vận, huyết tà , hoắc loạn, đau nhức do phong,
  • Dùng ngoài, dược liệu còn làm vết thương mau lành, chữa nẻ vú,
  • Ngoài ra dược liệu này còn giúp xua đuổi côn trùng, làm thức ăn chậm ôi thiu.

Liều dùng: dùng 0,5 – 2g/ngày hòa với rượu uống hoặc chế dạng si rô.

Có thể dùng kết hợp các vị khác làm cao xoa bóp.

Ngày nay, Vị dược liệu này chủ yếu được dùng trong ngành công nghiệp thực phẩm và ngành hương liệu, mỹ phẩm

5. Một số bài thuốc dùng nhựa Cánh kiến trắng

5.1. Chữa trị ho, viêm phế quản mạn tính, hen suyễn phụ nữ máu xấu sau khi đẻ bị ngất: phụ nữ máu xấu sau khi đẻ bị ngất:

Nhựa Cánh kiến trắng mài với mật ong hoặc pha thành si rô, luyện thành viên uống.

Mỗi lần 0,5g, ngày 2-4 lần.

Có thể đốt nhựa rồi xông, khói vào mũi giúp long đờm, dễ thở, tỉnh táo ra.

5.2. Chữa trúng phong, hôn mê, đau bụng, thổ tả:

Nhựa Cánh kiến trắng 2-4g

Đem sắc vài lần, uống trong ngày chia 2-3 lần uống, hoặc mài 1-2g với rượu uống dần.

5.3. Làm mau lành vết thương, chữa nẻ vú

An tức hương 20% pha trong rượu hoặc cồn 70 độ, hoặc mài với mật ong rồi bôi.

Dùng thuốc này hòa thêm nước sôi rồi bôi lên vết nứt nẻ.

5.4. Chữa viêm nha chu

Nhựa Cánh kiến trắng ngâm rượu ngậm.rồi ngậm trong miệng.

5.5. Trị khí trệ làm đau ngực, đau bụng

An tức hương, Đại hồi hương mỗi vị 12g, Hương phụ ,Sa nhân, Cam thảo mỗi vị 20g,

Đem nghiền nhỏ, trộn lẫn, hòa với mật ong. Uống trong ngày, Mỗi lần uống 4g.

5.6. Chữa trị cho phụ nữ sinh xong bị huyết trướng, huyết vận, cấm khẩu

An tức hương 4 g, Ngũ linh chi (thủy phi) 20 g,

Đem tán thành bột mịn, trộn đều. Uống trong ngày, Mỗi lần dùng uống 4 g với nước Gừng sao.

5.7.Chữa trị tim đau đột ngột, nhịp tim đập nhanh mãn tính

An tức hương tán thành bột mịn.

Uống trong ngày/1 lần,  Mỗi lần sử dụng 2 g với nước sôi

5.8.Chữa trẻ nhỏ nhiễm tà khí gây động kinh

An tức hương to bằng hạt ngô,

Đem đốt lên cho trẻ xông trực tiếp.

6. Lưu ý khi sử dụng

  • Theo Bản Thảo Phùng Nguyên: Người có khí hư, kém ăn , âm hư hỏa vượng không dùng.
  • Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển: Bệnh không liên hệ đến ác khí, không dùng.

Theo giảng viên Cao đẳng Dược cho biết: Nhựa Cánh kiến trắnghay còn gọi An tức hương. là vị thuốc được sử dụng rộng rãi trong YHCT để chữa trị nhiều bệnh lý. Tuy nhiên, trước khi sử dụng ,người bệnh cần trao đổi với thầy thuốc chuyên môn để được hướng dẫn cụ thể tránh những rủi ro không may có thể xãy ra./.

Ds.CKI. Nguyễn Quốc Trung

RAU TÀU BAY – RAU DẠI VỚI NHIỀU GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG

RAU TÀU BAY – RAU DẠI VỚI NHIỀU GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG

Rau tàu bay một nguồn thực phẩm quan trọng, cung cấp dinh dưỡng ngoài ra công dụng của rau tàu bay cũng được biết đến với tính năng chữa bệnh, được sử dụng trong nhiều phương pháp dân gian để điều trị các bệnh lý khác nhau.
Công dụng bất ngờ của đậu mèo trong y học hiện đại

Công dụng bất ngờ của đậu mèo trong y học hiện đại

Đậu mèo thường được sử dụng làm dược liệu trong Đông y để điều trị nhiều loại bệnh khác nhau như đau bụng, trị giun,... nhờ vào sự đa dạng về thành phần và tác dụng dược lý của nó.
Dị ứng kháng sinh : Tất cả những gì bạn cần biết

Dị ứng kháng sinh : Tất cả những gì bạn cần biết

Dị ứng với kháng sinh được coi là phản ứng có hại cho cơ thể, có thể phát hiện ngay sau khi sử dụng hoặc từ vài phút đến vài tuần sau khi sử dụng thuốc.
Những lưu ý khi sử dụng thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs)

Những lưu ý khi sử dụng thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs)

NSAIDs thường được bác sĩ chỉ định phổ biến điều trị trong các trường hợp đau, sốt, viêm cấp hoặc mạn tính. Đây là những thuốc gây ra những tác dụng không mong muốn trên đường tiều hoá hoặc trên tim mạch, do đó cần phải lưu ý cẩn trọng khi dùng.
Đăng ký trực tuyến