Chất xơ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Cụm từ "chất xơ hòa tan" và "chất xơ không hòa tan" có thể đã quen thuộc, tuy nhiên, mỗi dạng chất xơ bao gồm các loại khác nhau với lợi ích đa dạng.
Theo chia sẻ từ Cô Trương Thị Thanh Nga – Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng TPHCM cho biết, chất xơ là một thành phần tự nhiên có trong thực phẩm như các loại thực vật, trái cây, ngũ cốc và hạt. Do không thể tiêu hóa, chất xơ nhanh chóng đi qua đường ruột. Chúng chia thành hai loại chính là chất xơ hòa tan và chất xơ không hòa tan.
Chất xơ hòa tan thường hấp phụ nước từ ruột, làm mềm phân, tăng kích thước phân và thúc đẩy quá trình tiêu hóa. Các nguồn chất xơ hòa tan bao gồm bột yến mạch, hạt lanh, lúa mạch, hạt đậu khô, cam, táo, cà rốt, rau diếp xoăn, củ cải đường và astiso. Chúng giúp kiểm soát đường huyết, giảm cholesterol LDL và làm chậm quá trình tiêu hóa, giúp kiểm soát bệnh tiểu đường.
Chất xơ không hòa tan thường giữ nguyên khi đi qua ruột già, tăng khối lượng phân và giảm táo bón. Chúng cũng giúp cân bằng pH ruột, giảm nguy cơ ung thư đại tràng. Nguồn chất xơ không hòa tan thường xuất hiện trong hạt, quả hạch, rau lá xanh đậm và cám lúa mì.
Chúng ta có thể cung cấp cả hai loại chất xơ thông qua thực phẩm và bổ sung. Mặc dù chúng ta nên nhận đủ lượng chất xơ cần thiết hàng ngày, thực tế thường là chỉ đạt được khoảng một nửa lượng này. Nếu không thể đáp ứng đủ chất xơ từ thực phẩm tự nhiên, bổ sung từ thuốc và nước uống có chức năng cung cấp chất xơ là một lựa chọn hữu ích. Theo chuyên gia, phụ nữ từ 50 tuổi trở xuống nên cung cấp 25g chất xơ mỗi ngày, trong khi đàn ông nên là 38g mỗi ngày.
Phân loại chất xơ và các lợi ích sức khỏe của chúng
Chất xơ không hòa tan thường có trong các loại hạt
Theo chia sẻ từ Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM – Thầy Lý Thanh Long cho biết, dưới đây là thông tin về các loại chất xơ hòa tan và không hòa tan, bao gồm cả lợi ích sức khỏe và nguồn gốc thực vật của chúng, giúp bạn có thêm sự lựa chọn phong phú để tăng cường chất xơ cho cơ thể:
Chất xơ không hòa tan như xenlulozơ và một số loại hemiaellulose có mặt trong các loại hạt, lúa mì nguyên hạt, và ngũ cốc nguyên cám. Chúng hỗ trợ tiêu hóa, giúp giảm táo bón và nguy cơ viêm túi thừa, đồng thời có thể hỗ trợ giảm cân.
Chất xơ hòa tan như inulin và oligofructose, tìm thấy trong hành tây và nhiều loại thực vật khác như củ cải và rau diếp xoăn, giúp cân bằng hệ vi sinh vật trong ruột, thúc đẩy sự phát triển của lợi khuẩn và tăng cường hệ miễn dịch.
Lignin, một loại chất xơ không hòa tan có trong hạt lanh, lúa mạch đen và một số loại rau, có lợi cho tim và hệ miễn dịch. Tuy nhiên, những người không dung nạp gluten cần cẩn trọng khi sử dụng.
Chất xơ hòa tan mucilage và beta-glucans, có trong yến mạch, cám yến mạch, đậu Hà Lan và lúa mạch, giúp giảm cholesterol LDL, nguy cơ mắc bệnh tim và tiểu đường loại 2. Những người bị celiac hoặc không dung nạp gluten nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
Pectin, một loại chất xơ hòa tan (đôi khi không hòa tan) có trong trái cây và hạt, giúp làm chậm quá trình tiêu hóa và giảm cholesterol máu.
Polydextrose và polyols, sử dụng trong thực phẩm chế biến như tác nhân tăng cường và thay thế đường, giúp ngăn ngừa táo bón từ dextrose, sorbitol và axit citric.
Psyllium, một chất xơ hòa tan từ hạt hoặc vỏ plantago ovata, có trong các sản phẩm bổ sung chất xơ, giúp giảm cholesterol và ngăn ngừa táo bón.
Tinh bột hòa tan, có trong chuối chưa chín, bột yến mạch và các loại đậu, giúp quản lý cân nặng và kiểm soát đường huyết, tăng độ nhạy cảm với insulin và có thể giảm nguy cơ tiểu đường.
Lúa mì dextrin, một loại chất xơ hòa tan từ tinh bột lúa mì, thường được thêm vào thực phẩm chế biến để tăng cường chất xơ, giảm cholesterol và đường máu, hỗ trợ sức khỏe tim mạch. Tuy nhiên, những người bị celiac hoặc không dung nạp gluten nên tránh sử dụng.
Clofibrate là thuốc được các chuyên gia y tế chỉ định điều trị các tình trạng rối loạn lipid máu, tăng nồng độ triglycerid huyết thanh rất cao, giúp cải thiện tình trạng sức khỏe và giảm nguy cơ các biến chứng của tăng lipid máu.
Nhiễm ký sinh trùng đường ruột là vấn đề phổ biến, nhất là ở những người có thói quen ăn uống không lành mạnh hoặc hệ tiêu hóa kém. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.
Viêm dạ dày tá tràng là bệnh lý đường tiêu hóa phổ biến có thể điều trị nếu phát hiện sớm. Tuy nhiên, nhiều người thường chủ quan và chỉ khám khi bệnh đã nặng. Dưới đây là hướng dẫn ngắn gọn về cách phòng ngừa bệnh hiệu quả.
Lorazepam là thuốc được sử dụng điều trị các chứng lo âu, rối loạn co giật, động kinh, mất ngủ, hỗ trợ các thuốc chống buồn nôn liên quan đến hóa trị ung thư.
