Công dụng lợi tiểu của loài dế

Loài dế không chỉ là một loài động vật thân thuộc với con người mà còn được sử dụng rộng rãi như một nguồn dược liệu quý giá trong việc điều trị các vấn đề liên quan đến tác dụng lợi tiểu. Bài viết dưới đây giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur sẽ cung cấp thông tin chi tiết về đặc điểm, ứng dụng và cách sử dụng hiệu quả của nguồn dược liệu này.

1. Thông tin về loài dế

Dế có nhiều tên gọi khác nhau như: Dế đũi, Thổ cẩu, Lâu cô. Tên khoa học là Gryllotalpa unispinalpa Sauss – Gryllotalpa Formosana thuộc họ Dế – Gryllotalpidae.

Có sự đa dạng về kích thước trong loài dế, từ những con nhỏ chỉ khoảng 0,6 cm như Dế cơm đến những con lớn có đến 5 cm như Dế than và Dế chó. Đặc điểm chung của chúng là có đôi chân sau lớn được thiết kế để nhảy xa và hầu hết có khả năng phát ra tiếng kêu nhờ vào việc cọ phần cứng của cánh vào phần cuối có răng cưa của cánh còn lại.

Loài dế là loài ăn tạp, thức ăn bao gồm các vật hữu cơ, cây cỏ non, rễ cây nhỏ và các phần cây non khác. Chúng có thể gây phá hoại cho cây trồng như rau và lương thực. Vào cuối mùa hè, dế sẽ bắt đầu giao phối và đẻ trứng vào mùa thu. Trứng nở vào mùa xuân, một con mái có thể đẻ lên đến trên 200 trứng.

Loài Dế mèn là một loại dế cỡ lớn, có thân hình tròn, màu đen bóng và đôi mắt lớn. Chúng có hai râu dài ở đầu và ngực hình chữ nhật, ráp thẳng với đầu. Lưng phẳng với hai cánh mỏng ở phía trong và hai cánh cứng bên ngoài. Bụng có ngấn và đuôi gồm hai nhánh dài. Con đực có khả năng phát ra tiếng kêu bằng cách cọ sát cánh.

Loài dế phân bố ở Việt Nam và Trung Quốc. Ở Việt Nam, chúng thường xuất hiện ở đất khô và ấm, sống trong hang đào dưới đất hoặc tại gốc cây mục. Thường hoạt động vào ban đêm trong mùa mưa.

Người dân thường thu hoạch loài dế vào mùa hè. Có nhiều phương pháp để bắt chúng như đào, soi hoặc sử dụng bẫy. Hiện nay, đã có quá trình nhân giống và nuôi chúng thành công, mỗi năm cung cấp hàng trục tấn sản phẩm ra thị trường để đáp ứng nhu cầu của người dân và các nhà hàng.

Theo kinh nghiệm, nếu muốn sử dụng làm thuốc nên chọn loại dế tự nhiên thay vì dế nuôi để đảm bảo chất lượng. Mặc dù có thể thu hoạch quanh năm nhưng thường thì việc thu hoạch được thực hiện vào mùa mưa.

2. Thành phần hóa học

• Protein: Con dế chứa một lượng lớn protein, cung cấp nguồn cung cấp amino acid cần thiết cho cơ thể.
• Lipid: Bao gồm các dạng khác nhau của acid béo, bao gồm acid béo bão hòa (như palmitic acid và stearic acid) và acid béo chưa bão hòa (như oleic acid và linoleic acid).
• Chitin: Là một polysaccharide chiếm phần lớn vỏ chítin bên ngoài của con dế, là một loại polysaccharide giống như chất dẻo.
• Acid Amin: Bao gồm các acid amin căn bản như lysine, methionine, và cysteine, có vai trò quan trọng trong cơ thể con dế.
• Vitamin và khoáng chất: Con dế có thể chứa một số lượng nhỏ các vitamin và khoáng chất, tùy thuộc vào môi trường ăn uống của chúng.
• Nước: Nước cũng là một phần quan trọng của thành phần hóa học trong cơ thể con dế, như trong tất cả các loài động vật.
• Các hợp chất hóa học khác: Còn có thể chứa các hợp chất khác như dầu mỡ và các hợp chất hữu cơ khác.

3. Công dụng

Dược sĩ, giảng viên Cao đẳng Dược chia sẻ: Dế là một loại dược liệu có tính vị cay mặn, tính lạnh và hơi độc. Theo quy kinh, nó ảnh hưởng đến các cơ quan như bàng quang, đại trường và tiểu trường. Dược liệu này có những tác dụng quan trọng sau:

• Lợi tiểu tiện: Dế có khả năng kích thích quá trình tiểu tiện, giúp loại bỏ nước thừa và các chất cặn bã như thủy thũng.
• Chữa thủy thũng: Dược liệu dế cũng được sử dụng để chữa bệnh thủy thũng.
• Thông đại tiện: Nó có tác dụng làm thông đại tiện, giúp cải thiện vấn đề về tiêu chảy hoặc táo bón.
• Chữa sỏi bàng quang và sỏi tiết niệu: Dế được sử dụng trong việc điều trị sỏi bàng quang và sỏi tiết niệu.
• Chữa bí tiểu: Nó cũng có tác dụng trong việc điều trị tình trạng bí tiểu.

Cách dùng dế có thể thay đổi tùy thuộc vào mục đích sử dụng và người dùng có thể dùng dế riêng lẻ hoặc kết hợp với các vị thuốc khác. Dược liệu dế sau khi đã qua sơ chế có thể dùng dưới dạng thuốc sắc hoặc sao vàng tán nhỏ để sử dụng.

Liều dùng thông thường là từ 3 đến 5 gram mỗi ngày nhưng nên tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ hoặc nhà thuốc khi sử dụng dế để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

4. Bài thuốc tham khảo

• Hỗ trợ cho người già gặp khó khăn trong việc tiểu tiện

Dược liệu sử dụng bao gồm 4 con dế mèn và 4 con dế đũi. Nếu không có đủ hai loại, có thể sử dụng 8 con của một loại. Đầu tiên, bạn cần ngắt bỏ chân, cánh, đầu và rút ruột của dế. Sau đó, kết hợp với 3 gram cam thảo và sắc chúng với 300 ml nước, sau khi chế biến chỉ còn khoảng 150 ml. Liều dùng chia thành 3 lần và uống trong ngày.

• Hỗ trợ trong điều trị tiểu tiện bí và nước tiểu ít

Bạn có thể sử dụng dế cùng với bột cam thảo, lượng mỗi lần uống từ 2-6 gram, ngày uống 2-3 lần, trước khi ăn. Nếu bạn không có sẵn bột dế, bạn có thể sử dụng khoảng 20-30 con dế, rửa sạch, bỏ chân, cánh, đầu, rút ruột, sau đó sao nhỏ lửa cho đến khi khô giòn và có màu vàng đều. Bên cạnh đó, sử dụng bột cam thảo với lượng tương tự và trộn chúng với nước ấm. Uống hai lần mỗi ngày.

• Hỗ trợ trong điều trị sỏi bàng quang và sỏi tiết niệu

Cách 1: Sử dụng 3 gram bột dế (hoặc 4 con dế đã sao vàng), 10 gram Kim tiền thảo khô, 10 gram lá Mã đề khô và 10 gram lá Diếp cá. Hãy sắc cả ba loại cây thuốc nam trên với 1,5 lít nước và đun cạn để còn 1 lít nước. Sau đó, lấy 3 gram bột dế và chia thành 3 lần để uống cùng với nước thuốc trên.

Cách 2: Sử dụng 7 con dế và 40 gram muối ăn. Đặt muối lên miếng ngói sạch và đặt 7 con dế (đã bỏ đầu cánh, chân, và ruột) lên giữa khối muối. Đặt trên bếp lò để sấy khô. Sau khi đã sấy khô, hãy loại bỏ hoàn toàn muối và chỉ lấy dế, nghiền chúng thành bột mịn. Mỗi lần uống 4 gram bột dế với rượu hoặc nước ấm, uống khi đói. Có thể sử dụng vài tuần liên tục để cải thiện các triệu chứng bệnh.

5. Kiêng kỵ

• Tránh sử dụng nếu có dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong dược liệu.
• Người có cơ thể hư, khí nhược không nên tự ý sử dụng mà nên tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế.

Nguồn Tin tức Y dược - Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur tổng hợp