Sự chuyển đổi từ tế bào bình thường thành tế bào ung thư có thể do lối sống, môi trường hoặc di truyền. Bài viết này sẽ tìm hiểu nguyên nhân, yếu tố nguy cơ và biện pháp phòng ngừa ung thư.
Ung thư có thể được gây ra do lối sống, môi trường hoặc di truyền
Các nguyên nhân thường gặp gây ra ung thư
Theo Thầy Lý Thanh Long – Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, ung thư là bệnh đặc trưng bởi sự phát triển bất thường của một số tế bào, chúng sinh sôi nảy nở và xâm lấn các mô, phá vỡ các chức năng sinh học của cơ thể. Việc xác định nguyên nhân gây ung thư rất khó khăn và không phải tất cả các trường hợp ung thư đều do cùng một yếu tố gây ra.
Nhìn chung, các nhà nghiên cứu đã xác định được một số yếu tố tăng nguy cơ mắc ung thư, chia thành hai nhóm: chủ quan (có thể phòng tránh) và khách quan (không thể phòng tránh).
Nguyên nhân khách quan:
Tuổi tác: Người lớn tuổi có nguy cơ mắc ung thư cao hơn do quá trình lão hóa làm giảm hiệu quả của cơ chế sinh sản tế bào, tăng khả năng phát triển ung thư.
Di truyền: Một số loại ung thư như ung thư vú, đại tràng, dạ dày liên quan đến di truyền. Gia đình có tiền sử mắc các bệnh này cần tầm soát sớm để phát hiện và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân chủ quan gây ung thư:
Chế độ ăn uống và chất độc hại:
Yếu tố như chế độ ăn uống không lành mạnh, hút thuốc lá và tiếp xúc với chất độc hại có thể thay đổi và cải thiện được.
Thuốc lá - Nguyên nhân số 1 gây ung thư:
Ung thư phổi: Gây ra bởi hút thuốc lá. Người hút thuốc cũng có nguy cơ cao mắc ung thư thanh quản, hầu họng, miệng, mũi, thực quản, bàng quang, tụy, thận, dạ dày, và gan.
Tác hại của thuốc lá: Khi thuốc lá cháy, nó giải phóng khoảng 250 chất nguy hiểm, trong đó 70 chất gây ung thư. Các kim loại nặng như asen và chì đi vào máu qua phổi, gây ô nhiễm toàn cơ thể và sửa đổi DNA, tăng nguy cơ đột biến gen. Bệnh nhân hút thuốc trong và sau điều trị có nguy cơ tái phát ung thư cao hoặc mắc bệnh ung thư thứ hai.
Rượu - Nguyên nhân thúc đẩy ung thư
Rượu là tác nhân gây tổn thương và thúc đẩy sự phát triển của ung thư. Ethanol và acetaldehyde, hai chất đã được Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế chứng minh là gây ung thư, được tạo ra khi uống rượu. Chúng tích tụ trong gan và đi vào máu, gây tổn hại và làm thay đổi DNA của tế bào ở màng nhầy của khoang miệng, thanh quản, hầu họng và thực quản.
Chế độ ăn uống không lành mạnh - Tăng nguy cơ ung thư
Chế độ ăn uống không lành mạnh làm tăng nguy cơ mắc ung thư
Cô Trương Thị Thanh Nga – Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng TPHCM cũng cho biết thêm, theo WHO, chế độ ăn uống không lành mạnh là nguyên nhân của khoảng 30% ca ung thư ở phương Tây và 20% ở các nước đang phát triển. Ba yếu tố rủi ro quan trọng gồm:
Thiếu trái cây và rau quả (dưới 300g mỗi ngày)
Thiếu chất xơ (dưới 25g mỗi ngày)
Tiêu thụ quá nhiều thịt nguội và thịt chế biến sẵn.
Kết hợp với lối sống ít vận động, những yếu tố này làm tăng nguy cơ ung thư ruột kết, vú, tuyến tiền liệt và nội mạc tử cung.
Các yếu tố nguy cơ khác
Dưới đây là các yếu tố nguy cơ khác có thể gây ung thư:
Nhiễm virus và vi khuẩn.
Thực phẩm chứa thuốc trừ sâu.
Các bệnh viêm hoặc tự miễn dịch.
Phơi nhiễm nghề nghiệp.
Tiếp xúc với tia cực tím.
Bức xạ ion hóa.
Thiếu hoạt động thể chất.
Một số hormone.
Ô nhiễm không khí.
Chất như asen và benzen.
Nội tiết tố trong điều trị mãn kinh và sử dụng thuốc tránh thai.
Một số thuốc dùng liều cao hoặc dài hạn.
Các phương pháp điều trị như xạ trị, hóa trị hoặc thuốc ức chế miễn dịch, đặc biệt là gây ung thư máu và da.
Phương pháp phòng ngừa bệnh ung thư
Giảm tiêu thụ thuốc lá và rượu là cần thiết để giảm nguy cơ ung thư. Một chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục hàng ngày cũng giúp ngăn ngừa ung thư.
Giảm các yếu tố sau trong chế độ ăn uống:
Rượu: Hạn chế uống rượu.
Charcuterie: Giới hạn dưới 150g mỗi tuần.
Thịt đỏ: Hạn chế dưới 500g mỗi tuần, ưu tiên thịt gia cầm.
Thực phẩm béo, ngọt, mặn và siêu chế biến.
Ưu tiên thức ăn nhà làm.
Tăng cường các yếu tố sau:
Trái cây và rau: Ít nhất 5 loại mỗi ngày.
Các loại đậu: Ít nhất hai lần mỗi tuần.
Bánh mì nguyên hạt, ngũ cốc, mì ống, gạo nguyên cám: Ít nhất một lần mỗi ngày.
Sản phẩm từ sữa: Sữa chua, sữa, phô mai.
Chất béo thực vật: Dầu hạt cải dầu, quả óc chó, dầu ô liu.
Những biện pháp này giúp giảm nguy cơ ung thư và duy trì lối sống lành mạnh.
Clofibrate là thuốc được các chuyên gia y tế chỉ định điều trị các tình trạng rối loạn lipid máu, tăng nồng độ triglycerid huyết thanh rất cao, giúp cải thiện tình trạng sức khỏe và giảm nguy cơ các biến chứng của tăng lipid máu.
Nhiễm ký sinh trùng đường ruột là vấn đề phổ biến, nhất là ở những người có thói quen ăn uống không lành mạnh hoặc hệ tiêu hóa kém. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.
Viêm dạ dày tá tràng là bệnh lý đường tiêu hóa phổ biến có thể điều trị nếu phát hiện sớm. Tuy nhiên, nhiều người thường chủ quan và chỉ khám khi bệnh đã nặng. Dưới đây là hướng dẫn ngắn gọn về cách phòng ngừa bệnh hiệu quả.
Lorazepam là thuốc được sử dụng điều trị các chứng lo âu, rối loạn co giật, động kinh, mất ngủ, hỗ trợ các thuốc chống buồn nôn liên quan đến hóa trị ung thư.
