Đó là những con tằm ăn dâu bị nhiễm khuẩn Batrytis bassiana Bals rồi chết khô cứng (tằm vôi). Đây là vị thuốc quý trong đông y có tên Bạch cương tằm với những công dụng như chữa đau đầu do phong nhiệt, viêm amidan, cổ họng nhiều đờm, khản tiếng...
Tên khoa học: Bombyx cum Botryte Thuộc Họ: (Tằm) Bombycidae
1.1.Mô tả dược liệu:
bạch cương tàm là vị thuốc có nguồn gốc từ con tằm ăn lá dâu, còn gọi là tằm vôi (trắng như vôi), bị chết do nhiễm một loại vi khuẩn (Botrytis bassiana Bals) gây ra.
Bên ngoại: Cương tằm có hình ống tròn, nhiều vết nhăn, teo, cong. Dài 3 - 5 cm, đường kính 3 - 7 cm.
Vỏ ngoài có màu trắng xám, Đầu, chân và các đốt đều có thể phân biệt rõ ràng thường lẫn đám tơ quấn quanh. Phần đầu sắc nâu vàng, chân 8 đôi, dạng nổi lên.
Bên trong: khô giòn và dễ dàng bị bẻ đôi, nhìn thấy bên trong ruột có màu nâu xanh, ngửi mùi hơi hôi, vị hơi mặn, đắng.
2. Thu hái, chế biến , bảo quản
Thu hái: quanh năm
Chế biến: Có nhiều cách bào chế:
Theo Trung y: Đem Bạch cương tằm ngâm vào nước vo gạo một ngày đêm cho nhớt dầu nổi lên mặt nước, sấy khô nhỏ lửa, lau chùi sạch lớp lông vàng và miệng đen rồi tán bột (theo Lôi Công).
Theo kinh nghiệm Việt Nam: Đem Bạch cương tằm ngâm nước vo gạo một đêm, dùng tay quấy nhẹ cho tơ và nhớt ra hết, vớt ra, rồi đem ra phơi hoặc sấy khô. Dùng dạng thuốc thang hoặc tán bột làm hoàn tán.
Nguồn gốc bạch cương tàm
Vị thuốc này được dùng từ lâu theo truyền thống y học Trung Hoa, ở nước ta sử dụng vị thuốc này cũng kế thừa theo kinh nghiệm y học Trung Hoa. Và hiện nay, nguồn thuốc này đều được nhập từ Trung Quốc, ta không sản xuất được nguồn nguyên liệu này.
Theo thống kê một số nơi vẫn khẳng định chưa có nơi nào biết làm bạch cương tàm và hiện nay chúng ta chủ yếu trồng dâu nuôi tằm để lấy tơ dệt vải, chưa có nơi nào nuôi tằm làm nguyên liệu chế biến ra vị thuốc Bạch cương tằm
Bảo quản: để nơi khô ráo, chú ý tránh ẩm thấp, bụi bẩn.có thể bảo quản bằng vôi.
3. Thành phần hóa học
Trong Bạch cương tằm chứa: chất protid khoảng 65 - 67%, chất béo 4.38 - 4.5%, độ tro 6.34%.
4. Tác dung - Công dụng của vị thuốc Bạch cương tàm
Vị thuốc này thường được dùng để chữa một số chứng:
Chữa co giật của trẻ em, trẻ em khóc đêm.
Trẻ em khóc đêm, hay giật mình.
Giải cảm sốt, trị mất tiếng, cổ họng đau sưng
Chữa viêm họng, viêm thanh quản.
Chữa ho nhiều ngày do viêm phế quản mãn.
Chữa lao hạch.
Chữa di tinh, liệt dương ở nam giới.
Chữa sinh xong đau bụng ở nữ giới, phụ nữ bị băng huyết, khí hư,.
Chữa trị các vết nám, sạm đen trên da mặt
Hỗ trợ chữa trị ngứa da, mày đay, sản phụ thiếu máu
Hỗ trợ trong chữa trị tai biến mạch máu não.
Liều lượng: Ngày dùng 6 – 12g.
Bạch cương tàm vị thuốc quý với nhiều công dụng
5. Một số bài thuốc sử dụng Bạch cương tàm
5.1. Bài thuốc chữa trị trẻ nhỏ bị trúng phong
Lấy 2 con bạch cương tằm, bỏ đầu, tán bột, hòa trộn với mật ong bôi lên miệng và lưỡi trẻ.
Bôi mỗi ngày 1 lần. Dùng cho đến khi khỏe hẳn.
5.2. Bài thuốc chữa trị trẻ em bị động kinh
Lấy 40g bạch cương tằm, 7 củ tỏi,
Rồi lấy đất đốt cho đỏ lên rồi dùng tỏi mài trên đất thành cao
Dùng Bạch cương tằm bỏ đầu và chân, để trên đất đó, úp tô lại để qua đêm đừng làm hở hơi
Ngày hôm sau lấy bạch cương tằm này tán bột, thổi vào mũi hàng ngày.
5.3. Chữa trị Ho, viêm họng, tiêu đờm:
Bạch cương tằm (đã qua chế biến) 5g, củ gừng tươi 20g, cam thảo bắc 4g,
Lấy Gừng tươi đem rửa sạch, giã nát ép lấy nước, cương tằm và cam thảo tán thành dạng bột mịn,
Khi sử dụng lấy bột 2 loại này hòa cùng với nước gừng tươi uống trong ngày.
Sau 3 - 4 tuần là có thể dùng được, Uống mỗi lần 30-50ml, uống 3 lần/ngày,
uống trước khi đi ngủ hoặc trước bữa ăn
5.6. Chữa trị các vết nám, sạm đen trên da mặt:
Dùng Bạch cương tàm tán bột, lấy một lượng vừa đủ hòa với nước đun sôi để nguội tạo thành thứ bột sền sệt, Khi dùng lấy bôi lên bôi vào các vết sạm, lên da mặt trước khi đi ngủ, làm liên tục nhiều ngày
6. Kiêng kỵ
Khi sử dụng bạch cương tằm cần lưu ý các vấn đề sau:
Không dùng bạch cương tằm tương kỵ với : cát cánh, phục linh, phục thần, tăng phiêu tiêu
Không được dùng bạch cương tằm nếu mắc các bệnh lý trên mà không có ngoại tà
Không được dùng bạch cương tăm cho các bệnh không phải do phong nhiệt gây ra.
Theotin tức y dược bạch cương tàm là một vị thuốc hay, chữa đau đầu do phong nhiệt, viêm amidan, cổ họng nhiều đờm, khản tiếng, mất giọng, đau do viêm họng,nám da, tàn nhang, liệt dương, động kinh co giật ở trẻ nhỏ... Nhưng không phải ai cũng biết cách dùng, hoặc cần phải kiêng kỵ. Do đó, người dùng nên tham khảo ý kiến từ thầy thuốc chuyên môn để tránh những phản ứng không mong muốn. /.
Khi sử dụng thuốc nhỏ tai cho trẻ, phụ huynh cần tránh tự ý thực hiện mà nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Việc dùng thuốc sai cách có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn cho trẻ.
Các thảo dược như hành tím, tỏi, gừng, mật ong và giấm táo có đặc tính kháng khuẩn, kháng viêm mạnh, giúp ức chế vi khuẩn, virus gây viêm nhiễm đường hô hấp, tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ điều trị các bệnh lý đường hô hấp.
Ít ai biết rằng, đằng sau vẻ đẹp giản dị ấy, công dụng của hoa thiên lý tuyệt vời đối với sức khỏe. Từ việc hỗ trợ giấc ngủ, thanh nhiệt, đến cải thiện tiêu hóa, loài hoa này xứng đáng được coi là một thảo dược tự nhiên đa năng.
Hiện nay, ngoài viên nang, viên nén và hỗn dịch, nhiều loại được bào chế thuốc dạng viên sủi, như paracetamol giảm đau, hạ sốt. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng cách để tránh tác dụng phụ nguy hiểm.
