Xét nghiệm bilirubin là một xét nghiệm thông dụng được thực hiện thường xuyên trong các xét nghiệm máu kiểm tra sức khỏe. Khi kết hợp cùng các triệu chứng lâm sàng, xét nghiệm bilirubin là một công cụ tốt dùng để đánh giá cũng như chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến gan mật.
Bilirubin là một chất màu vàng nâu được tạo ra trong quá trình phân hủy hồng cầu cũ và các hợp chất hemoglobin trong cơ thể. Đây là một phần tử chất phân giải (breakdown product) của hemoglobin, một protein chịu trách nhiệm mang oxy trong máu. Khi các hồng cầu cũ bị phá hủy, hemoglobin được giải phóng và chuyển thành bilirubin.
Bilirubin không tan trong nước và được gan tiếp nhận từ hệ thống mạch máu. Tại gan, bilirubin sẽ trải qua quá trình gắn kết với axit gluconic, tạo thành bilirubin glucuronide, một dạng bilirubin có khả năng tan trong nước. Sau đó, bilirubin glucuronide được tiết ra vào mật và thông qua đường tiêu hóa để rồi được loại bỏ khỏi cơ thể qua phân.
Bilirubin là một chất được tạo ra trong quá trình phân hủy hồng cầu
Tuy nhiên, khi có sự cản trở trong quá trình chuyển bilirubin từ gan ra mật hoặc trong quá trình tiết mật, bilirubin có thể tăng lên trong huyết thanh, gây ra hiện tượng vàng da và những biểu hiện khác của bệnh lý gan. Xét nghiệm bilirubin được sử dụng để đo lượng bilirubin có trong máu, giúp chẩn đoán các vấn đề liên quan đến chức năng gan và hệ thống mật.
Theo Giảng viên Cao đẳng Xét nghiệm - Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur xét nghiệm bilirubin có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá chức năng gan và hệ thống mật, và có thể giúp chẩn đoán và theo dõi một số tình trạng và bệnh lý. Dưới đây là ý nghĩa của xét nghiệm bilirubin:
Đánh giá chức năng gan: Bilirubin là một chỉ số quan trọng để đánh giá chức năng gan. Mức bilirubin trong máu có thể cho thấy sự hiệu quả của gan trong việc xử lý bilirubin và tiết ra ngoài cơ thể.
Chẩn đoán bệnh gan: Xét nghiệm bilirubin có thể giúp chẩn đoán và đánh giá các bệnh lý gan như viêm gan, xơ gan, viêm gan virus, viêm gan do sử dụng rượu, và các bệnh gan khác.
Đánh giá mức độ vàng da: Bilirubin là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng vàng da (icterus). Xét nghiệm bilirubin giúp xác định mức độ vàng da và đánh giá tình trạng sức khỏe của gan.
Phân biệt giữa các dạng vàng da: Xét nghiệm bilirubin có thể giúp phân biệt giữa các dạng vàng da do tăng bilirubin không liên quan đến gan (ví dụ: vàng da do suy giảm chức năng gan trong trẻ sơ sinh) và vàng da do bệnh lý gan.
Đánh giá chẩn đoán bệnh hụt đỏ: Một mức bilirubin cao có thể là một chỉ báo cho sự phá hủy quá mức của hồng cầu, như trong trường hợp thiếu máu, hệ thống hụt đỏ, hoặc các bệnh lý khác liên quan đến hồng cầu.
Theo dõi điều trị: Xét nghiệm bilirubin được sử dụng để theo dõi hiệu quả của điều trị và sự phục hồi chức năng gan trong các trường hợp bệnh gan hoặc vàng da.
Xét nghiệm bilirubin thường được thực hiện trong bộ xét nghiệm máu thông thường. Kết quả xét nghiệm bilirubin cần được đánh giá kết hợp với triệu chứng lâm sàng và các chỉ số khác để đưa ra chẩn đoán chính xác và đúng đắn. Nếu kết quả xét nghiệm bilirubin bất thường, nó thường cần được đánh giá kết hợp với các xét nghiệm khác và thông tin lâm sàng để tìm hiểu nguyên nhân và đưa ra chẩn đoán chính xác.
Xét nghiệm bilirubin giúp đánh giá, chẩn đoán cũng như theo dõi quá trình điều trị bệnh lý gan mật
Ngoài ra, xét nghiệm bilirubin cũng có thể được sử dụng để theo dõi sự tiến triển của một số bệnh lý như viêm gan, xơ gan và bệnh gan do rượu. Nó có thể cho thấy tình trạng gan đã tiến triển, hoặc liệu trình điều trị có hiệu quả hay không.
Khi thực hiện xét nghiệm bilirubin, dưới đây là một số điều cần lưu ý:
Tuân thủ hướng dẫn trước khi xét nghiệm: Trước khi thực hiện xét nghiệm bilirubin, hãy tuân thủ các hướng dẫn của nhân viên y tế hoặc nhà cung cấp dịch vụ y tế. Điều này bao gồm việc nhịn ăn hoặc uống nhất định trước xét nghiệm, như yêu cầu của bác sĩ hoặc nhân viên phòng xét nghiệm.
Thông báo về thuốc và chế độ ăn: Hãy thông báo cho nhân viên y tế về bất kỳ thuốc hoặc chế độ ăn uống đặc biệt nào bạn đang sử dụng. Một số loại thuốc, thậm chí là các bổ sung dinh dưỡng, có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm bilirubin.
Ghi chép các triệu chứng lâm sàng: Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng lâm sàng như vàng da, mệt mỏi, tiểu đen, hoặc đau vùng gan, hãy thông báo cho bác sĩ hoặc nhân viên y tế. Thông tin này có thể hữu ích để đưa ra đánh giá toàn diện về tình trạng sức khỏe và giúp trong việc chẩn đoán và giải thích kết quả xét nghiệm bilirubin.
Thực hiện xét nghiệm đúng quy trình: Xét nghiệm bilirubin thường được thực hiện trong phòng xét nghiệm hoặc các cơ sở y tế. Hãy đảm bảo rằng xét nghiệm được thực hiện đúng quy trình và bởi nhân viên có đủ chuyên môn và kỹ năng.
Đánh giá kết quả xét nghiệm kết hợp với yếu tố khác: Kết quả xét nghiệm bilirubin cần được đánh giá kết hợp với các thông tin khác như triệu chứng lâm sàng, kết quả xét nghiệm khác và tiền sử bệnh. Điều này giúp đưa ra đánh giá toàn diện và chẩn đoán chính xác.
Tham khảo ý kiến chuyên gia: Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc hoặc lo ngại nào về kết quả xét nghiệ m bilirubin hoặc ý nghĩa của nó, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc nhân viên y tế. Họ có kiến thức chuyên môn và có thể giải thích chi tiết về kết quả xét nghiệm và ý nghĩa của nó trong ngữ cảnh của tình trạng sức khỏe của bạn.
Cần đánh giá toàn diện: Kết quả xét nghiệm bilirubin chỉ là một phần của quá trình đánh giá chức năng gan và các bệnh lý liên quan. Để có một bức tranh toàn diện, nên kết hợp với các xét nghiệm khác như chức năng gan, chức năng thận, xét nghiệm máu tổng quát và thông tin lâm sàng khác.
Kết quả có thể biến đổi: Mức bilirubin trong máu có thể biến đổi theo thời gian và trong điều kiện khác nhau. Vì vậy, nếu có sự thay đổi đáng kể trong kết quả xét nghiệm bilirubin, hãy tham khảo bác sĩ hoặc nhân viên y tế để đánh giá và theo dõi sự tiến triển.
Không tự chẩn đoán: Xét nghiệm bilirubin chỉ là một phần trong quá trình chẩn đoán và đánh giá bệnh lý. Việc tự chẩn đoán và tự điều trị dựa trên kết quả xét nghiệm không an toàn và có thể dẫn đến hiểu lầm. Luôn luôn tìm kiếm ý kiến chuyên gia y tế để có đánh giá và điều trị chính xác.
Theo dõi định kỳ: Xét nghiệm bilirubin có thể được yêu cầu theo dõi định kỳ để theo dõi sự tiến triển của một số bệnh lý hoặc theo dõi hiệu quả của điều trị. Hãy tuân thủ lịch hẹn và theo dõi theo chỉ dẫn của bác sĩ hoặc nhân viên y tế.
Lưu ý rằng những điều trên chỉ là một hướng dẫn chung. Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và yêu cầu cụ thể của bạn, có thể có yêu cầu và hướng dẫn khác liên quan đến xét nghiệm bilirubin.
Xem thêm: caodangyduoc.com.vn
