Cây Sơn tra: Vị thuốc quý hỗ trợ tiêu hóa, tim mạch
Thứ hai, 16/01/2023 | 10:56
Sơn tra là một vị thuốc quý có từ xa xưa từ hơn 3.000 năm được sử dụng trong y học cổ truyền, có công dụng chữa trị bệnh đường tiêu hóa, hoạt huyết, hóa ứ và các bệnh về tim mạch…
Tên gọi khác: Dã sơn tra, Hồng Quả, nam Sơn tra, bắc Sơn tra, Xích qua tử,…
Tên khoa học: + Crataegus pinnatifida Bunge (bắc Sơn tra)- Họ Hoa hồng (Rosaceae)
+ Crataegus cuneata sieb et Zucc (nam Sơn tra)- Họ Hoa hồng (Rosaceae)
1.1. Mô tả toàn cây Sơn tra
Cây thuộc thân gỗ, sống lâu năm, cành lá tốt, có nhiều lông tơ mịn bao phủ cành non.
Giữa cây bắc và nam Sơn tra có sự khác nhau:
* Bắc Sơn tra: Cây thân mộc cao 5- 6 m, phân thành nhiều cành nhỏ và có gai.
Lá mọc so le, Phiến lá thuôn nhọn 2 đầu hay hình trứng, có răng cưa, có lông mịn phủ dọc theo các gân lá ở mặt dưới.
Hoa trắng dạng tán, 5 cánh, nhị 10.
Quả: khi chín quả màu đỏ thẫm, đường kinh từ 1 - 1,5 cm.
* Nam Sơn tra: Cây thân mộc, có thể cao tới 15 m, có gai nhỏ trên thân.
Lá rộng và dài hơn, nhiều lông mịn ở mặt dưới phiến lá.
Quả: khi chín quả màu vàng hoặc đỏ, đường kính từ 1-1,2 cm.
1.2. Đặc điểm sinh trưởng và thu hái Sơn tra
Cây có xuất xứ từ Trung Quốc. Hiện nay, Việt Nam cũng đã thu mua loại Chua chat, Táo mèo và dùng với tên Sơn tra. Tuy nhiên, hai cây này không cùng chi có tác dụng tương tự.với cây Sơn tra nên vẫn còn đang trong quá trình nghiên cứu về các tác dụng tương tự.
Thu hái: Thu hái Khi quả vừa chín tới, rồi đem phân cắt thành những lát dày trung bình khoảng 0,5 cm, sau đó đem sấy khô hoặc phơi để sử dụng.
1.3. Bộ phận dùng – Bảo quản
BPD: Chủ yếu là Quả
Chế biến: Lấy quả chín khô, cắt ngang hay dọc cũng được thành từng lát kích thước trung bình dày 0,5 cm. Những lát này có hình tròn, hay hơi cong,
Vị ngọt chua, vụn < 2%, độ ẩm <13%, khoanh to, vỏ đỏ, cùi dầy, ít hạt là loại dược liệu tốt.
Hạt màu nâu đậm, hình trúng, phần vỏ cứng.
Bảo quản: Dược liệu đã qua sơ chế cần để nơi khô ráo, thông thoáng, mát.
Dược liệu Sơn tra đã phơi khô
2. Thành phần hóa học
Sơn tra có thành phần hóa học khá phong phú và đa dạng:
Vitamin C cao, acid citric, cacbohydrat, protid, tannin 2,75%, acid hữu cơ 2,7%, đường 16,5%…
Acid oleanic, chất tan trong nước 31%, cholin, phytosterin, acetylcholine, sắt, phosphor, độ tro 2,25%, …
Hoa: Có Quextrin, quexetin, tinh dầu…
Vỏ cây: Craraegin, Oxyacanthin, …
3. Tác dụng dược lý của Sơn tra
3.1. Theo Y học hiện đại
Dược liệu có tác dụng như:
Hỗ trợ hệ tuần hoàn: Giảm sự kích thích cơ tim, tăng sức co bóp từ đó tăng lưu lượng máu, điều hòa hệ tuần hoàn. Một số quốc gia đã chiết xuất từ dược liệu để điều chế các loại thuốc trợ tim, thuốc chống loạn nhịp.
Giảm mỡ máu: Tăng bài tiết cholesterol ra ngoài có thể từ đó làm hạ lipid máu, chống xơ vữa mạch máu.
Kháng khuẩn: Ức chế các trực khuẩn liên cầu beta, tụ cầu vàng…
An thần: Hỗ trợ giấc ngủ, tăng cường sức khỏe.
3.2. Theo Y học cổ truyền
Tính vị: Vị ngọt, hơi chua, tính hơi ôn, không có độc.
Quy kinh: Kinh Can và Tỳ.
Công dụng: Trợ tiêu hóa, hoạt huyết, giảm ứ, lợi tiểu,…
Chủ trị: Ăn uống không ngon miệng, không tiêu, ợ hơi, đầy bụng, tiêu chảy…
4. Cách sử dụng Sơn tra
Tùy mục đích sử dụng có thể dùng dược liệu với nhiều cách và liều lượng khác nhau. Sơn tra có thể dùng dưới dạng thuốc sắc, dùng ngoài, tán bột hoặc dùng tươi…
Sơn tra 10g, Hoàng liên 2g, Trần bì 5g, Chỉ thực 6g, đem tất cả dược liệu sắc uống chia 2-3 lần/ ngày.
Hoặc Sơn tra sống, và sao mỗi loại 20g, sắc uống 2-3 lần/ ngày.
Hoặc Sơn tra, Thanh bì, Mộc hương, lượng bằng nhau tán bột, ngày uống 2 lần, 4g/ lần với nước sôi (Quân khí tán).
5.2. Hỗ trợ Chữa trị rối loạn lipid máu
Sơn tra, Mạch nha, đem 2 vị này chế thành dạng trà, uống 2 lần/ ngày, dùng 1 gói/lần, khoảng 30g trong 3 tuần.
Hoặc: Trộn Sơn tra và Mạch nha cô đặc, mỗi vị đồng lượng.Dùng uống, dùng 30g/lần, uống 2 lần/ngày, trước và sau bữa ăn đều được.Sử dụng, liên tục trong 2 tuần sẽ thấy hiệu quả.
5.3. Chữa trị tiêu chảy, phân lỏng, đau bụng
Sơn tra 10g, tán bột mịn , rồi đem pha với nước sôi uống hoặc đối với trẻ em thì nên chế thành siro, uống 5-10 ml /một lần, ngày/ 3 lần.
Quả sơn tra chữa trị tiêu chảy, phân lỏng và đau bụng
6. Những lưu ý khi sử dụng:
Người bị Mẫn cảm và dị ứng với bất kỳ dược liệu nào có trong bài thuốc thì không nên dùng.
Không dùng vị thuốc này cho người có tiền sử bị bệnh lý dạ dày nặng, loét, xuất huyết dạ dày.
Không dùng.người có Tỳ vị hư yếu, không có thực tích
Theo giảng viên Cao đẳng Dược cho biết: Cây Sơn tra là một vị thuốc quý có từ xa xưa từ hơn 3.000 năm được sử dụng trong y học cổ truyền, có đa công dụng chữa trị bệnh đường tiêu hóa, hoạt huyết, hóa ứ và các bệnh về tim mạch…
Tuy nhiên, để kiểm soát rủi ro và những tác dụng không mong muốn bạn nên tham khảo ý kiến thầy thuốc chuyên môn, để tận dụng hết giá trị của vị thuốc đối với sức khỏe./.
Sói rừng là vị thuốc quý được dùng trong đông y với tác dụng chữa đau lưng, đau khớp, gãy xương, bệnh nhọt, viêm ruột thừa cấp,…Hãy cùng tìm hiểu những công dụng của vị thuốc này nhé.!
Đau họng khi nuốt nước bọt có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Vậy khi bị đau họng lúc nuốt nước bọt, nên dùng thuốc gì để nhanh chóng cải thiện tình trạng này?
Hoa ngũ sắc là vị thuốc được sử dụng trong y hoc cổ truyền có tác dụng giải nhiệt, hạ sốt, trừ thấp và được dùng để điều trị bệnh phong thấp, đau xương, quai bị, sốt cao, ho ra máu, cao huyết áp,…
Thiên Cân Bạt (Radix Flemingiae) là dược liệu quý trong y học cổ truyền, có tác dụng kiện gân cốt, thanh phế, giải độc, giảm viêm, giãn cơ. Cây mọc hoang trên đồi núi và được dùng lâu đời trong bài thuốc dân gian.
