Khái niệm “vaccine” chắc không còn xa lạ với chúng ta trong đời sống, và đặc biệt là sau đại dịch Covid-19 vừa qua. Tuy nhiên, chúng ta chỉ giới hạn kiến thức trong việc biết rằng vaccine có nguồn gốc từ vi sinh vật (chứa các vi sinh vật đã bị giết hoặc bị bất hoạt đi như virus hoặc vi khuẩn, các cấu trúc của vi sinh vật gây bệnh hay những vi sinh vật có cấu trúc tương đồng nên chúng không gây bệnh hoặc khiến cơ thể chúng ta có nguy cơ bị biến chứng). Vậy vaccine thực vật là gì?
1. Giới thiệu
Theo giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết: Trên thế giới, các nhà khoa học đang phát triển các loại vaccine sẽ được sản xuất bởi các loài cây ăn được. Các loài cây đó sẽ được biến đổi gen để mang gen từ các vi sinh vật gây bệnh. Các gen này là những gen có khả năng kiểm soát tính kháng nguyên của các vi sinh vật gây bệnh, hay nói cách khác, các gen này quyết định tính kháng nguyên ở vi sinh vật, tính kháng nguyên là khả năng gây ra phản ứng đáp ứng miễn dịch ở những người bị nhiễm vi sinh vật. Các gen này sẽ được chuyển vào các cây đối tượng nghiên cứu, và các gen buộc cây phải sản xuất các kháng nguyên tiêm chủng mong muốn. Vaccine thực vật ăn được như vậy sẽ làm cho việc chủng ngừa trở nên dễ dàng, vì chỉ bạn không cần phải tiêm vaccine, việc chủng ngừa xảy ra ngay khi ăn trái cây và rau quả.
Trong nhiều thập kỷ qua, đã có sự gia tăng đáng kể về độ tinh vi trong việc sản xuất và phân phối vaccine có nguồn gốc thực vật. Các mối quan tâm về quy định sẽ đòi hỏi sự nhất quán từ khâu sản xuất đến kiểm định, tính đồng nhất về liều lượng và độ tinh khiết, và nếu điều này thực hiện được thì không có điều gì không thể trong chiến dịch tiêm bằng cách ăn uống.
Do đó, trong tương lai sắp tới, vaccine có nguồn gốc thực vật có thể bao gồm mô thực vật mang kháng nguyên đã được tinh chế, có hoặc không có tá dược, được cung cấp trong một viên nang và sẽ được dùng cho đường uống.
2. Đặc điểm của vaccine có nguồn gốc từ thực vật
Có nhiều đặc điểm quan trọng của vaccine có nguồn gốc thực vật có thể khiến chúng đặc biệt quan tâm để giải quyết vấn đề kiểm soát bệnh truyền nhiễm ở các nước đang phát triển. Một số ưu điểm như sau:
Vaccine có nguồn gốc thực vật có thể được sản xuất ở quy mô rất lớn và do đó hứa hẹn sẽ có chi phí rất thấp.
Các vaccine có thể hoạt động thông qua đường tiêu hóa do đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc không cần tiêm kim, giảm thải rác thải y tế và chi phí y tế liên quan đến việc chủng ngừa.
Vaccine kích thích đáp ứng miễn dịch ở cấp độ niêm mạc và do đó sẽ đặc biệt hiệu quả đối với các bệnh như lao, viêm phổi, tiêu chảy, HIV,… lây nhiễm vào hệ thống niêm mạc.
Có thể tạo ra vaccine đa kháng nguyên bằng cách ghép nhiều gen hoặc bằng cách trộn các loại vaccine có nguồn gốc thực vật khác nhau. Ví dụ, về mặt lý thuyết có thể tạo ra một loại cây sản xuất kháng nguyên để kích thích phản ứng đáp ứng miễn dịch hiệu quả đối với bệnh tả, rotavirus, ….
3. Vì sao chọn thực vật làm nguồn gốc để sản xuất vaccine
Theo giảng viên Cao đẳng Xét Nghiệm cho biết: Thực vật là một trong những lò phản ứng sinh học hiệu quả nhất và thể hiện rất nhiều lợi ích cho việc sản xuất vaccine có nguồn gốc thực vật:
1. Khả năng tăng sản lượng với chi phí thấp bằng cách trồng nhiều mẫu đất hơn là xây dựng các nhà máy hay các bồn lên men phục vụ cho việc sản xuất vaccine.
2. Từ góc độ công nghệ, các loài thực vật có lợi thế hơn các vi khuẩn ở chỗ chúng có thể đáp ứng việc sản xuất nhiều loại protein.
3. Thực vật rất hiệu quả như một phương tiện tiêm chủng tạo miễn dịch bằng đường miệng.
4. Chất bổ trợ cho phản ứng đáp ứng miễn dịch là không cần thiết.
5. Dễ dàng tách và tinh chế vaccine từ nguyên liệu thực vật.
6. Ngăn ngừa hiệu quả ô nhiễm mầm bệnh từ tế bào động vật.
7. Duy trì hiệu quả hoạt động của vaccine bằng cách kiểm soát nhiệt độ trong canh tác thực vật.
8. Dễ dàng cho hệ thống sản xuất hàng loạt bằng cách nhân giống so với một hệ thống động vật.
9. Giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung nước ngoài.
10. Lưu trữ gần nơi sử dụng.
11. Bảo vệ kháng nguyên thông qua quá trình sinh học tạo ra một loại cây sản xuất kháng nguyên để kích thích đáp ứng miễn dịch hiệu quả với bệnh tả, rotavirus,…
Quá trình sản xuất vaccine
Tuy có nhiều ưu điểm so với vaccine truyền thống, nhưng vaccine có nguồn gốc từ thực vật thuộc vào loại các cây trồng biến đổi gen vẫn đang gây tranh cãi nghiêm trọng về chiến dịch tiêm chủng trên thế giới.
Hội chứng đau đầu có nguyên nhân đa dạng và mỗi người thường có cách giảm đau riêng. Đau đầu kéo dài hoặc đau nửa đầu thường cần chú ý, và việc chườm đá có thể là một phương pháp giúp giảm đau trong một số trường hợp.
Mất nước và uống quá nhiều cũng đều gây hại. Thừa nước khi uống nhiều nước hơn mức cần có thể gây tác động tiêu cực, như làm loãng natri máu, gánh nặng cho thận, và rối loạn điện giải.
Nhiễm khuẩn đường tiết niệu là một bệnh phổ biến, thường gặp ở phụ nữ, và có thể xảy ra ở trẻ nhỏ. Mặc dù có thể chữa khỏi, nhưng nguy cơ tái phát cao. Nếu không được điều trị kịp thời, nó có thể lan rộng và gây ra các biến chứng nguy hiểm.
Hội chứng ống cổ tay phổ biến gây đau và tê bì ở một hoặc cả hai bàn tay. Bệnh xảy ra khi dây thần kinh bị nén tại ống cổ tay, có thể trở nên nghiêm trọng. Nhận biết và điều trị kịp thời giúp để giảm triệu chứng và phục hồi chức năng.
