Hoàng liên là loài cây mọc dại phổ biến tại nhiều vùng núi ở Việt Nam, tuy là cây cỏ nhưng không thể phủ nhận công dụng dược lý bất ngờ của hoàng liên.
Hoàng liên là loại dược liệu quý chữa được nhiều loại bệnh
1. Giới thiệu cây hoàng liên
Hình thái cấu tạo
Theo giảng viên Cao đẳng Dược cho biết: Hoàng liên thuộc nhóm cây mọc dại, được phân bố chủ yếu ở các vùng núi Việt Nam. Đây là loại dược liệu quý chữa được nhiều loại bệnh. Ngoài tên gọi hoàng liên, loài cây này còn có nhiều tên gọi khác như: vương chi liên, cây chi liên, hoàng liên chân gà hay cây sâm hoàng liên...
Tên khoa học của hoàng liên là Coptis teeta Wall. Đây là cây thân thảo thấp, chiều cao trung bình của cây chỉ khoảng 30cm, thuộc loại cây sống lâu năm. Lá được mọc lên từ gốc, mép lá có hình răng cưa, lá được phủ một màu xanh mướt. Khoảng từ tháng 2 đến tháng 4 là thời gian cây ra hoa. Hoa hoàng liên có màu vàng lục rất bắt mắt, mọc theo cụm nhỏ 3 - 5 bông ở đầu cành. Vào khoảng tháng 3 đến tháng 6, hoàng liên sẽ bắt đầu kết trái, quả bên ngoài có màu vàng, bên trong là màu lục xám hay nâu đen của hạt. Rễ hoàng liên có hình đặc trưng trụ dài, rễ thuộc dạng rễ chùm màu nâu hay vàng nhạt. Khi phát triển đến giai đoạn trưởng thành rễ sẽ mọc thành củ, hình dạng củ giống chân gà.
Các dạng bào chế
Bộ phận tập trung hàm lượng dược tính cao nhất là rễ và củ. Khi cây phát triển được khoảng 2 đến 3 năm tuổi sẽ bắt đầu thu hoạch rễ và củ do đây là giai đoạn cây phát triển với chất lượng dược tính tốt nhất. Cách chế biến các bộ phận dược liệu hoàng liên:
Đem rửa sạch sau đó ủ trong 1 đến 2 tiếng để dược liệu mềm ra
Để củ nguyên phơi khô trong bóng mát. Phơi khô hoàn toàn duy trì trong 1 đến 2 tháng rồi bảo quản để dùng dần
Xắt mỏng dược liệu, đem phơi nơi bóng râm
Mỗi lần dùng lấy ra 1 lượng vừa đủ, có thể sao vàng và ngâm rượu hạ thổ. Ngâm từ 2 đến 3kg dược liệu tươi với rượu khoảng 40 - 42 độ (khoảng10 lít), càng ủ lâu rượu sẽ càng thơm ngon.
2. Công dụng cây hoàng liên đối với sức khỏe
Theo Giảng viên Dược – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur: Trong Y học Cổ truyền, hoàng liên là cây thuốc có vị đắng, thuộc nhóm thảo dược quý có nhiều công dụng như sát trùng, khử nhiệt độc, thanh nhiệt, táo thấp. Hoàng liên chữa hiệu quả các chứng như nhiệt miệng, nôn mửa, kiết lỵ, thương hàn, tâm hỏa thịnh, thấp chuẩn... Theo Y học hiện đại, trong hoàng liên chứa rất nhiều hoạt chất như Berberin, Columbamine, Coptisine Coptisine, Palmatin... Đặc biệt Berberin với hàm lượng từ 5,5 đến 7,5% chứa trong hoàng liên có đặc tính kháng khuẩn và kháng viêm hiệu quả.
Ngoài những công dụng kể trên, hoàng liên còn được dùng để điều trị các bệnh lý như sau:
Phòng chống tình trạng giãn mạch máu, điều trị hạ huyết áp
Ngăn ngừa các bệnh lý tim mạch hay đột quỵ, chữa bệnh ho gà
Kích thích hoạt động ở vỏ não và củng cố chức năng mật
Ức chế sự sinh sản, phát triển một số loại vi khuẩn như liên cầu, tụ cầu, Shigella, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa
Cải thiện tình trạng mụn nhọt, nổi mề đay, mẩn ngứa, giúp thanh nhiệt và giải độc
An thần, giảm lo âu, hồi hộp và căng thẳng
Rễ và củ hoàng liên là bộ phận tập trung hàm lượng dược chất cao nhất
3. Những bài thuốc từ hoàng liên
Bài thuốc trị mề đay, mờ vết chàm trên da: Hoàng bá 12g, hoàng liên 12g, mộc thông 12g, khổ sâm 12g, phục linh 8g, bạch tiễn bì 8g, thương truật 8g, bạc hà 4g. Cho hỗn hợp dược liệu cùng 1 lít nước, đun đến khi nước cạn còn một nửa thì bỏ bã, chia nước uống thành 3 lần, dùng hết trong ngày, uống đến khi tình trạng bệnh thuyên giảm.
Bài thuốc trị tiêu chảy, kiết lỵ: 12g bột hoàng liên được tán nhỏ hòa cùng nước ấm, có thể thêm chút mật ong để tăng độ thơm ngon. Chia thành 3 lần uống, uống hết trong ngày.
Bài thuốc trị viêm ruột, trực khuẩn lỵ: mộc hương 20g, hoàng liên 80g, nghiền thành bột mịn, thêm mật ong trộn đều đến khi hỗn hợp dẻo mịn, nặn thành viên nhỏ. Mỗi lần dùng từ 2 đến 8g, uống 3 lần/ngày.
Bài thuốc trị chứng ra mồ hôi trộm: chuẩn bị từ 8 - 12g mỗi vị hoàng cầm, hoàng bá, hoàng liên. 12g mỗi vị: đương quy, sinh địa, thục địa, 16 - 24g hoàng kỳ, long nhãn, táo nhân. Đem dược liệu đi sắc cùng nước, uống 1 thang/ngày cho đến khi bệnh cải thiện.
Bài thuốc giảm lo âu, mệt mỏi: xích đan 16g, hoàng liên 20g, cam thảo 10g, nghiền thành bột mịn, đem tất cả trộn cùng rượu trắng nóng sau đó vo thành viên nhỏ. Uống khoảng 10 viên/ngày.
Bài thuốc trị viêm loét dạ dày - tá tràng: 8g mỗi vị bối mẫu, trạch tả, mẫu đơn bì, hoàng liên, hạt dành dành. Bạch thược 12g, ngô thù và trần bì 6g. Sắc hỗn hợp dược liệu cùng 1 lít nước, đun đến khi cạn chỉ còn ½ lượng nước thì chắt bỏ bã, uống thành 3 lần/ngày.
Mong rằng những thông tin do Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cung cấp về cây hoàng liên đã đem lại những kiến thức hữu ích. Có thể nói đây chính là loại thảo dược ít độc tố và giàu dưỡng chất có lợi cho sức khỏe con người. Nhưng cần phải lưu ý rằng dược tính chứa trong hoàng liên khá mạnh do đó sẽ không phù hợp để sử dụng cho phụ nữ đang mang thai hay đang trong giai đoạn cho con bú và trẻ em. Để đảm bảo tính an toàn khi sử dụng hoàng liên, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ đồng thời phân biệt đúng chủng loài hoàng liên tránh nhầm lẫn sang những loại cỏ dại khác.
Chế độ ăn lành mạnh không chỉ giữ cân nặng ổn định mà còn bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa ung thư. Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích giúp phòng chống bệnh ung thư.
Sinh viên trong nhiều ngành thuộc lĩnh vực y dược tại TP.HCM đã được giảm học phí lên đến hơn 3 triệu đồng mỗi học kỳ nhờ việc điều chỉnh mức thu theo Nghị định 97/2023 của Chính phủ.
Nhóm thuốc Nitrat là những thuốc được sử dụng phổ biến trong phòng ngừa và điều trị cơn đau thắt ngực. Người bệnh cần lưu ý tuân theo chỉ định của thầy thuốc, giúp phòng tránh các tác hại mà nhóm thuốc này có thể gây ra.
Có lẽ Cà phê không còn xa lạ với chúng ta và caffeine cũng thế. Chúng ta thường tìm thấy caffein trong cà phê, trà,… Liệu rằng chúng có tốt cho cơ thể của chúng ta vì thế hãy cùng tìm hiểu về những ảnh hưởng của caffeine mang đến.
