Hoa Đăng Tiêu không chỉ được trồng làm cảnh có hoa màu vàng cam đẹp mà còn là vị thuốc quý trong đông y chữa nhiều bệnh như kinh nguyệt không đều, vô kinh, bế kinh, viêm dạ dày, viêm ruột cấp, ly, mụn trứng cá,…
Hãy DSCKI, giảng viên tại Cao đẳng Y Dược TPHCM - trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cùng tìm hiểu những lợi ích tuyệt vời của thảo dược này nhé.!
1. Hoa Đăng Tiêu là gì?
Cây Hoa Đăng Tiêu
Cây Hoa Đăng Tiêu có tên gọi khác là Đăng tiêu hoa to, Tử uy, Lăng tiêu, Nữ uy, Lan tiêu. Danh pháp khoa học: Campsis grandiflora (Thunb.) K. Schum., thuộc họ Núc Nác – Bignoniaceae.
Cây Hoa Đăng tiêu thuộc dạng cây nhỡ, rụng lá, mọc leo, cao đến 10 mét, thân cây có một ít rễ bám. Lá kép lông chim lẻ, mọc đối, gồm 7-9 lá chét, phiến lá chét có dạng hình ngọn giáo.
Lá cây mọc đối, mọc kép lông chim lẻ, gồm 7-9 lá chét, phiến lá chét có dạng hình ngọn giáo, chiều dài mỗi lá khoảng từ 3 đến 7cm, chiều rộng từ 1,5 đến 3cm, mũi lá nhọn, mép có răng nhọn.
Hoa Đăng tiêu mọc thành chùy ở ngọn cành, hoa dạng hình chuông, dài hơn đài, thùy thường rộng khoảng 4 đến 5cm. Hoa đăng tiêu thường có màu đỏ hồng điều hoặc màu da cam hồng điều (Đăng tiêu châu Mỹ). Mỗi màu hoa đều mang một ý nghĩa riêng, tượng trưng cho vẻ đẹp và giá trị thẩm mỹ giúp thu hút ánh nhìn của những người xung quanh.
Quả nang, dài khoảng 20cm, hạt của cây có cánh. Hoa đăng tiêu nở vào tháng 4 đến tháng 10, có quả vào tháng 5 đến tháng 11.
Bộ phận dùng dùng làm thuốc của cây Hoa Đăng Tiêu là Hoa và rễ. Chồi hoa được thu hái vào tháng 5 đến tháng 8, rễ được thu hái vào mùa xuân, mùa thu. Rễ sau khi thu hái về đem rửa sạch, thái nhỏ, phơi hay sấy khô.
Ở Việt Nam, Hoa đăng tiêu thường được trồng ở Hà Nội, Đà Lạt, Thành phố Hồ Chí Minh và một số tỉnh thành khác.
Thành phần hóa học Hoa Đăng Tiêu có chứa tinh dầu gồm có furfuryl alcol và 2 – acetyl furan; apigenin. Lá cây Hoa Đăng tiêu chứa 2 hợp chất flavanon disaccharide là dihydrokaempferol – 3 – α – L – rhamnosido – 5 – O – β – glucosid và naringenin – 7 – O – α – L – rhamnosyl (1 – 4) – rhamnosid.
Hoa Đăng Tiêu là vị thuốc dành cho phái đẹp
2. Công dụng của Hoa Đăng Tiêu đối với sức khoẻ
Theo Y Học Cổ Truyền
Hoa Đăng Tiêu có vị ngọt, chua, tính lạnh; Có tác dụng làm tan máu ứ, mát máu, điều hòa kinh nguyệt, hoạt huyết, trừ phong.
Rễ cây Hoa Đăng tiêu có tác dụng làm tan máu ứ, hoạt huyết, tiêu sưng phù, tiêu viêm.
Hoa đăng tiêu được dùng trong trường hợp như chữa kinh nguyệt không đều, huyết thành hòn cục, kinh bế, rong huyết, băng huyết, vô kinh, bạch đới, ngứa ngoài da, mụn trứng cá, mày đay, đau thượng vị, phù sau sinh. Liều thường dùng là 3-10g Hoa Dăng tiêu dưới dạng thuốc sắc. Lưu ý, không sử dụng vị thuốc Hoa Đăng tiêu cho phụ nữ đang mang thai, người mới ốm dậy.
Rễ cây Hoa Đăng tiêu được dùng trong trường hợp nhưu chữa thấp khớp, đòn ngã tổn thương, viêm dạ dày cấp, viêm ruột cấp. Liều dùng thường là 10-30g dưới dạng thuốc sắc, hoặc dùng rễ tươi giã nhyễn để đắp chỗ bị tổn thương.
Theo Y Học Hiện Đại
Tác dụng chống oxy hoá, chống viêm
Chiết xuất cao Hoa đăng tiêu có tác dụng chống oxy hoá, giúp dọn gốc tự, chống viêm cấp trên mô hình thí nghiệm.
Tác dụng ức chế kết tụ tiểu cầu
Các hợp chất triterpenoid pentacyclic là acid tormentic, hederagenin, acid ursolic, acid oleanolic, acid myrianthic được chiết xuất và phân lập từ lá cây Hoa đăng tiêu có tác dụng ức chế sự kết tụ tiểu cầu trên mô hình phòng thí nghiệm.
Tác dụng ức chế enzym cholesterol acyltransferase
Các hợp chất acid corosolic, acid arjunolic, acid maslinic, acid 23 – hydroxyursolic được chiết xuất từ hoa của cây Hoa đăng tiêu có tác dụng ức chế hoạt độ của hACAT – 1. Với nồng độ 100 ng/ml của bốn acid trên, hoạt tính của enzym bị ức chế lần lượt là 46,2+ 1,1; 46,7 + 0,9; 41,5 1,3 và 60,8 + 1,1% so với lô đối chứng không dùng thuốc.
Lá cây Hoa Đăng Tiêu
3. Bài thuốc chữa bệnh từ vị thuốc Hoa Đăng Tiêu
Bài thuốc chữa kinh nguyệt không đều, vô kinh
Cách thực hiện: 9g Hoa đăng tiêu, 9g Hoa hồng, 15g Ích mẫu, 15g rễ Đan sâm, 6g Hồng Hoa. Đem các vị thuốc trên sắc chia 2 lần uống trong ngày 1 thang.
Bài thuốc chữa viêm dạ dày – tá tràng cấp
Cách thực hiện: 30g rễ Đăng tiêu, 3 lát Gừng tươi. Các vị thuốc trên đem sắc lấy nước chia 2 lần uống trong ngày 1 thang.
Bài thuốc chứa thấp khớp
Cách thực hiện: 30g rễ cây Đăng tiêu đem sắc lấy nước uống trong ngày.
Bài thuốc chữa đại tiện ra máu tươi
Cách thực hiện: Hoa đăng tiêu 10g, cỏ nhọ nồi 15g, hòe hoa 10g, trắc bách diệp 10g. Đem các vị thuốc sắc lấy nước uống trong ngày 1 thang.
Bài thuốc chữa đau dạ dày
Cách thực hiện: Hoa đăng tiêu 20g, tinh bột nghệ 20g, cam thảo 10g, trần bì 10g, bạch linh 10g. Các vị thuốc đem sắc chia 2 lần uống trong ngày.
Bài thuốc trị mụn trứng cá
Cách thực hiện: Hoa đăng tiêu 9g, chi tử 9g, đan bì 9g, liên kiểu 9g, hồng hoa 6g, sinh địa 12g, cam thảo 10g. Các vị thuốc đem sắc chia 2 lần uống trong ngày 1 thang.
Bài thuốc chữa mày đay
Cách thực hiện: Hoa đăng tiêu 9g, kim ngân hoa 9g, tía tô 9g. Các vị thuốc đem sắc chia 2 lần uống trong ngày 1 thang.
Bài thuốc chữa nấm da
Cách thực hiện: Hoa đăng tiêu, củ nghệ nghiền ra đắp lên vết nấm giúp trị ngứa, lên da non.
Bài thuốc chữa lỵ cấp tính
Cách thực hiện: Rễ, lá cây Hoa đăng tiêu 10g, hoàng liên 10g. Các vị thuốc đem sắc chia 2 lần uống trong ngày 1 thang.
Bài thuốc chữa viêm khớp
Cách thực hiện: Rễ đăng tiêu tươi 30g, ngũ gia bì 10g, ké đầu ngựa 10g, hy thiên thảo 10g, dây đau xương 10g, quế chi 10g. Các vị thuốc đem sắc chia 2 lần uống trong ngày 1 thang.
Bài thuốc chữa tiêu chảy ở trẻ nhỏ
Cách thực hiện: Lá đăng tiêu 9g; củ gừng tươi 1,5g thái nhỏ, đem sắc 2 vị thuốc lấy nước uống trong ngày.
Lưu ý: Vị thuốc hoa đăng tiêu không dùng cho phụ nữ có thai, người mới ốm dậy, người có khí hư huyết thiếu...
Tóm lại, Hoa Đăng Tiêu là vị thuốc được sử dụng trong y học cổ truyền với nhiều công dụng hiệu quả cho sức khỏe. Tuy nhiên, để sử dụng an toàn, hiệu quả, người dùng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ đông y trước khi dùng Hoa Đăng Tiêu trong phòng và chữa bệnh.
Hoa Đăng Tiêu không chỉ được trồng làm cảnh có hoa màu vàng cam đẹp mà còn là vị thuốc quý trong đông y chữa nhiều bệnh như kinh nguyệt không đều, vô kinh, bế kinh, viêm dạ dày, viêm ruột cấp, ly, mụn trứng cá,…
Vitamin B9 tuy nhỏ nhưng lại có vai trò vô cùng lớn đối với sức khỏe. Một chế độ ăn cân đối, đầy đủ rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu folate sẽ giúp bạn bảo vệ tốt hệ thần kinh, máu và sức khỏe tổng thể.
Vải thiều không chỉ là một loại trái cây có nhiệt đới ngọt ngào và ngon ngọt. Vải thiều đã cung cấp cho ta nguồn cung cấp chất dinh dưỡng với lợi ích của vải thiều rất tốt cho sức khỏe.
Cây Kim sa là vị thuốc được sử dụng trong các bài thuốc đông y để điều trị viêm khớp, bong gân, vết thương, viêm đau miệng và họng, đau sau phẫu thuật, nhổ răng khôn, đau cơ,…Hãy cùng tìm hiểu những lợi ích tuyệt vời của dược liệu này nhé.!
