• Ánh sáng xanh : Liệu có đáng lo ngại không?

• Tại sao thai lưu xảy ra và các yếu tố nguy cơ.

Tổng quan về sốc phản vệ

Sốc phản vệ là gì?

Theo chia sẻ từ Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur, sốc phản vệ là một dạng phản ứng dị ứng cấp tính nghiêm trọng đe dọa tính mạng nếu không được điều trị ngay.

Với sự giãn mạch và tăng thẩm thấu của thành mạch, cùng với phế quản quá nhạy cảm, sốc phản vệ dễ dàng nhận biết trong tình trạng lâm sàng.

Nó xuất phát từ việc hệ miễn dịch giải phóng các chất hóa học gây sốc.

Nguyên nhân của sốc phản vệ có thể rất phức tạp, với sự kết hợp của nhiều yếu tố khác nhau, gây khó khăn trong chẩn đoán. Khoảng 20% trường hợp không có triệu chứng ở da hoặc niêm mạc, nhưng lại có triệu chứng liên quan đến hệ tuần hoàn như giảm huyết áp.

Tương tác giữa kháng nguyên và kháng thể gây ra sự giãn mạch và giảm huyết áp, dẫn đến tình trạng sốc phản vệ. Sốc do tiêm penicillin là loại sốc phản vệ phổ biến nhất.

Cơ chế sinh ra sốc phản vệ

Cơ chế phản ứng sốc dị ứng đi qua ba giai đoạn:

Giai đoạn 1 - Giai đoạn Mẫn cảm: Khi dị nguyên xâm nhập vào cơ thể, phản ứng sốc dị ứng bắt đầu. Dị nguyên có thể xâm nhập qua đường tiêm, qua tiêu hóa, hít phải hoặc tiếp xúc da, tại đây dị nguyên kích thích các tế bào thực bào lớn. Các tế bào thực bào lớn được kích hoạt, truyền thông tin qua ARN và sản xuất chất interleukin (IL 1). TCD4 được kích hoạt bởi IL1, với sự hỗ trợ của các phức hợp chuyển lớp 1 và 3, dẫn đến sự tác động lên các tế bào TCD4 của TH1 và TH2.

Vai trò của TH2 trở nên quan trọng trong trường hợp phản ứng sốc dị ứng do thuốc, với sự tham gia của IL 4 và IL5 gây ra sự sản xuất IgE.

Kháng thể IgE từ tế bào plasm chui qua màng tương báo và gắn vào bề mặt của tế bào dưỡng bào.

Giai đoạn 2 - Giai đoạn Hóa sinh Bệnh: Dị nguyên kết hợp với IgE giải phóng nhiều loại chất trung gian: serotonin, histamin...

Giai đoạn 3 - Giai đoạn Sinh lý Bệnh: Các chất trung gian gây ra các biến đổi về mặt sinh lý, gây giãn động mạch, giảm huyết áp, co thắt phế quản gây ra cơn đau vùng bụng, co mạch não gây ra đau đầu, hoặc thậm chí là hôn mê.

Theo Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, kết quả của cơ chế này là tăng khả năng thẩm thấu mao mạch và quá mức nhạy cảm của phế quản gây ra giãn mạch ngoại biên, tăng thẩm thấu thành mạch, giảm tuần hoàn dẫn đến huyết áp giảm, ảnh hưởng đến hoạt động cơ tim và co thắt phế quản, phù nề ở thanh quản, hẹp đường hô hấp gây ra suy hô hấp cấp.

Phản ứng sốc dị ứng xảy ra khi cơ thể có cơ địa dị ứng, tức là có thể xảy ra ở một người nhưng không thể xảy ra ở người khác.

Nguyên nhân nào gây ra sốc phản vệ?

Để chống lại sự xâm nhập của các chất lạ vào cơ thể, hệ miễn dịch sẽ sản xuất ra nhiều loại kháng thể đặc hiệu. Đối với các chất có hại, đây là một phản ứng rất hiệu quả. Tuy nhiên, trong một số trường hợp khác, hệ miễn dịch lại phản ứng quá mức mẫn cảm với những chất vô hại như thức ăn, dẫn đến việc khởi động chuỗi phản ứng hóa học và gây ra hiện tượng dị ứng.

Thuốc uống, thuốc tiêm, truyền dịch, thức ăn hoặc nọc côn trùng là những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng sốc phản vệ. Ngoài ra, mất máu nhiều, tổn thương cơ thể do chấn thương cũng có thể gây ra sốc.

Các loại thuốc như kháng sinh, thuốc giảm đau chống viêm, thuốc giãn cơ, thuốc gây tê, gây mê là những nguyên nhân phổ biến nhất của sốc phản vệ do thuốc. Nọc ong cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra sốc phản vệ. Thức ăn hàng ngày như trứng, hạt, và các loại hải sản cũng thường gây ra sốc phản vệ.

Khi xuất hiện dấu hiệu của sốc phản vệ, cần có sự can thiệp và hướng dẫn kịp thời từ bác sĩ. Sốc phản vệ có thể gây tử vong nếu không được xử lý kịp thời, do đó nếu có bất kỳ thay đổi đột ngột nào trong cơ thể khi tiếp xúc với các tác nhân lạ, cần nghi ngờ về việc sốc phản vệ đang xảy ra và tiến hành xử trí ngay lập tức. Đọc kỹ và chú ý đến các loại thực phẩm có thể gây dị ứng cũng rất quan trọng đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao.

Nguồn: Tin tức Y Dược – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur