Vậy Thảo quyết minh hiệu quả trị bệnh của Thảo quyết minh như thế nào, cách dùng ra sao? hãy cùng Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur tìm hiểu qua bài viết sau đây.

• 10 điều bạn cần phải biết về mật ong
• Ý nghĩa các chỉ số xét nghiệm rối loạn mỡ máu
• Những điều bạn cần biết về ung thư bàng quang

Thảo quyết minh

Thông tin chung

• Thảo quyết minh còn có tên gọi khác là hạt muồng muồng, đậu ma, giả lục đậu, lạc giời, quyết minh…
• Tên khoa học: Cassia tora L;
• Họ: Thuộc họ Vang - Caesalpiniaceae.
• Thành phần hóa học: Thảo quyết minh có chứa nhiều thành phần hóa học như chất nhầy, chất béo, protid, altraglucozit, crysophanola, màu tự nhiên, tamin,…
• Công dụng của thảo quyết minh theo y học hiện đại:

Theo một số nghiên cứu cho thấy thảo quyết minh có các tác dụng như sau:

• Tác dụng an thần: Nghiên cứu minh trên thỏ bằng đường uống cho thấy thảo quyết minh có tác dụng an thần.
• Tác dụng nhuận tràng: Thành phần anthranoid của thảo quyết minh làm tăng sự co bóp của ruột, từ đó kích thích quá trình tiêu hóa trong cơ thể, tăng tác dụng nhuận tràng giúp cho việc đại tiện được dễ dàng hơn, giúp phân mềm không bị lỏng, điều trị chứng táo bón.
• Tác dụng kháng nấm, kháng khuẩn: Cao lỏng cồn từ hạt thảo quyết minh có tác dụng kìm hãm sự phát triển của nhiều loại vi khuẩn như bạch hầu, trực khuẩn, vi khuẩn thương hàn, tụ cầu khuẩn, phó thương hàn, ức chế một số loại nấm gây bệnh ngoài da,...
• Tác dụng hạ lipid máu: Nghiên cứu trên động vật cho thấy thảo quyết minh là có vai trò trong việc hạn chế hình thành mảng xơ vữa động mạch, hạ triglycerid và cholesterol máu toàn phần, hỗ trợ hạ áp, kiểm soát nồng độ lipid trong máu,...

Mô tả dược liệu

Thảo quyết minh là thực vật thân thảo, nhỏ; chiều cao khoảng 30 - 90cm, một số cây có thể cao lên 1,5m. Cây có lá kép, hình lông chim, lá mọc so le, mỗi lá có khoảng 2 - 4 lá chét. Lá chét hình trứng mở rộng ở đầu lá, dài khoảng 3 - 5cm, rộng khoảng 15 - 20mm.

Hoa thảo quyết minh mọc ở các kẽ lá, cứ khoảng 1 - 3 lá sẽ có 1 hoa. Hoa thảo quyết minh có màu vàng tươi. Quả có hình trụ, dài khoảng 12 - 14cm, rộng khoảng 4mm. Bên trong quả có thể chứa khoảng 25 hạt.

Hạt thảo quyết minh có hình trụ, đôi khi có hình tháp, 2 đầu vát chéo, dài khoảng 3mm - 6mm, đường kính khoảng 1 - 2,5mm. Bên ngoài hạt có màu nâu nhạt hoặc nâu lục, bóng. Bốn cạnh hạt thường nổi thành gò, nhô lên khỏi vỏ hạt thành đường gân bao quanh. Vỏ hạt cứng, khó vỡ, khi cắt ngang có thể nhìn thấy chất dịch màu vàng nhạt hoặc màu trắng. Hạt có tính nhầy, không có mùi, vị hơi đắng.

Phân bố

Thảo quyết minh mọc hoang ở nhiều nơi trên cả nước. Cây thường mọc ở các tỉnh như Phú Thọ, Nghệ An, Hòa Bình, Cao Bằng, Quảng Ninh,...

Bộ phận dùng

Bộ phận dùng làm thuốc của thảo quyết minh là hạt, gọi là quyết minh tử. Thân và lá cây có thể dùng chế biến các món ăn kèm với cơm để hỗ trợ an thần, ích gan tiêu độc.

Thu hái và chế biến

Thời gian tốt nhất để thu hái thảo quyết minh là tháng 9 - 11. Giai đoạn này quả đã chín đều phù hợp để thu hái và bào chế thành dược liệu. Sau khi thu hái quyết minh tử, mang về phơi khô, đập dập, lấy hạt và phơi đến khi hạt khô hoàn toàn.

Bảo quản dược liệu

Quyết minh tử rất dễ bị ẩm mốc và sinh ra nấm. Do đó, sau khi bào chế, quyết minh tử cần bảo quản ở nơi khô ráo, tránh độ ẩm không khí cao. Thỉnh thoảng có thể mang thuốc đi phơi nắng lại để tránh ẩm mốc.

Quyết minh tử (Hạt thảo quyết minh)

Theo y học cổ truyền

Tính vị quy kinh

Tính vị: Có vị mặn, tính bình. Quy kinh: vào 2 kinh thận và can.

- Công dụng: Thanh can, minh mục, lợi thận, nhuận tràng, thông tiện, khử phong,...

- Chủ trị: Các bệnh về mắt, táo bón, mất ngủ, chàm, hắc lào, bảo vệ hệ thống thần kinh, hỗ trợ điều trị Parkinson, cao huyết áp, viêm gan,...

Cách dùng và liều lượng sử dụng

Có thể dùng thảo quyết minh dưới dạng thuốc sắc, thuốc bột. Dùng hạt sống hoặc sao vàng đều được.Tuy nhiên, khi sao vàng tác dụng nhuận tẩy của vị thuốc có thể giảm đi.

Liều lượng: 10 – 20 gr/ngày.

Một số bài thuốc dùng thảo quyết minh chữa các bệnh về mắt:

1. Bài thuốc chữa viêm màng tiếp hợp cấp (mắt sưng đau, đỏ, chảy nước mắt)

Bài thuốc: Quyết minh tử 16gr, thạch quyết minh, hoàng cầm, mạn kinh tử, cúc hoa, mộc tằng, bạch thược.

Mỗi vị 12gr, thạch cao 20gr, xuyên khung 6gr. Mang tất cả các vị thuốc sắc thành thuốc uống, mỗi ngày 1 thang, chia 2 lần uống

2. Chữa mắt đỏ, đau đầu do phong nhiệt

Quyết minh tử (sao vàng) 12gr; Phòng phong, hoàng liên mỗi vị 8gr. Cam thảo, thăng ma mỗi vị 4gr; Tế tân 2gr; Sài hồ, cúc hoa, đạm trúc diệp mỗi vị 12gr; mỗi ngày sắc uống 01 thang, chia 2 lần uống

3. Điều trị cườm mắt, quáng gà, giảm thị lực do can thận bất túc

• Quyết minh tử, câu kỷ tử mỗi vị 12gr; gan lợn 100 - 150gr chế biến thành món ăm.
• Quyết minh tử, nữ trinh tử, cốc tinh thảo, cúc hoa, sa tật lê, câu kỷ tử mỗi vị 12gr; sanh địa 16gr; đem sắc thuốc uống.
• Thảo quyết minh có thể chế biến thành trà dùng dần

Trà thảo quyết minh

Lưu ý: Tránh sử dụng nhầm lẫn thảo quyết minh với các vị thuốc họ muồng ngủ khác như: Cây điền thanh, cây lục lạc lá tròn,…

Theo Giảng viên Cao đẳng Dược cho biết, cũng như nhiều loại dược liệu khác, thảo quyết minh có những công dụng tốt đối với sức khỏe nhưng cũng có thể gây ra các tác dụng không mong muốn nếu sử dụng không đúng cách. Vì vậy chúng ta phải hết sức lưu ý, và tìm hiểu thật kĩ, tốt hơn hết là nên thông qua sự hướng dẫn của các chuyên gia chăm sóc sức khỏe.trước khi sử dụng.