Methotrexat: Thuốc điều trị ung thư và những lưu ý khi sử dụng
Thứ hai, 15/07/2024 | 14:35
Methotrexat là thuốc được các chuyên gia y tế chỉ định điều trị ung thư bao gồm ung thư bạch cầu, ung thư phổi, ung thư vú,…và một số bệnh tự miễn như bệnh vẩy nến, viêm khớp dạng thấp, bệnh Crohn.
Methotrexate là thuốc chứa hoạt chất kháng lại acid folic – là một yếu tố cần thiết cho sự phân chia và tăng trưởng của các tế bào gây bệnh ung thư và một số bệnh tự miễn. Thuốc hoạt động bằng cách ức chế enzyme Dihydrofolate Reductase, ngăn chặn sự tổng hợp của acid folic, dẫn đến ức chế sự tăng trưởng của tế bào ung thư và tế bào gây bệnh tự miễn. Được sử dụng phổ biến trong điều trị bệnh ung thư bạch cầu, ung thư phổi, ung thư vú, viêm khớp dạng thấp, bệnh vẩy nến.
Methotrexat được sản xuất trên thị trường dưới dạng thuốc
Viên nén: 2,5mg, 10mg
Dung dịch tiêm: 50mg/2ml, 50mg/5ml
3. Thuốc Methotrexat được dùng cho những trường hợp nào?
Methotrexat được dùng cho các trường hợp sau:
Điều trị bệnh vảy nến nặng
Điều trị viêm khớp dạng thấp
Điều trị bệnh bạch cầu màng não.
Điều trị u lympho tế bào T (u sùi dạng nấm)
Điều trị ung thư vú.
Điều trị ung thư phổi
4. Cách dùng - Liều lượng của Methotrexat?
Cách dùng:
Methotrexat dạng viên nén được dùng đường uống trước bữa ăn.
Dung dịch tiêm được dùng đường tiêm theo chỉ định của bác sĩ
Liều dùng:
Viêm khớp dạng thấp:
Liều khởi đầu: uống 3 viên/tuần, uống luôn 1 lần hoặc chia làm 3 lần uống, mỗi lần cách nhau 12 tiếng.
Nếu cần thiết có thể tăng đến liều tối đa là 8 viên/tuần, sau đó giảm dần đến liều thấp nhất có hiệu quả.
Bệnh vảy nến:
Liều khởi đầu: Uống 2 – 10 viên/lần/tuần hoặc 1 viên/lần x 3 lần/tuần, khoảng cách giữa các lần là 12 tiếng.
Nếu cần thiết có thể tăng từ từ đến liều tối đa để đạt được hiệu quả lâm sàng, sau đó giảm dần đến liều thấp nhất vẫn có đáp ứng.
Liều tối đa: 12 viên/tuần.
U sùi dạng nấm:
Uống 1 – 4 viên/tuần. Tùy thuộc vào tình trạng, đáp ứng của người bệnh và chỉ số huyết học, có thể giảm dần liều và ngừng điều trị.
Tóm lại, tuỳ vào tuổi, tình trạng diễn tiến của bệnh, người bệnh cần tuân thủ theo chỉ định điều trị của bác sĩ về liều dùng, cách dùng và thời gian điều trị đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tối ưu.
5. Cách xử lý nếu quên liều thuốc Methotrexat?
Nếu người bệnh quên một liều Methotrexat nên uống ngay khi nhớ ra trong ngày đó. Không dùng liều gấp đôi. Nếu gần đến thời điểm uống của liều thuốc kế tiếp, người bệnh chỉ cần uống liều thuốc tiếp theo vào đúng thời điểm trong kế hoạch điều trị.
6. Xử lý khi dùng quá liều thuốcMethotrexat?
Hiện chưa có dữ liệu lâm sàng triệu chứng quá liều Methotrexat. Tuy nhiên, nếu người bệnh có bất kỳ biểu hiện bất thường nào do dùng thuốc Methotrexat quá liều, cần ngừng thuốc và đưa đến bệnh viện gần nhất để điều trị triệu chứng.
7. Những chống chỉ định, lưu ý thận trọng khi sử dụng thuốc Methotrexat?
ThuốcMethotrexat chống chỉ định cho những trường hợp sau:
Người có tiền sử mẫn cảm với Methotrexat hoặc bất cứ thành phần nào của thuốc.
Phụ nữ có thai
Phụ nữ cho con bú
Người vận hành máy móc, lái tàu, lái xe
Suy thận nặng
Suy dinh dưỡng nặng.
Người rối loạn chức năng gan, thận nặng.
Hội chứng suy giảm miễn dịch nặng.
Người có rối loạn tạo máu như giảm tiểu cầu, giảm bạch cầu, thiếu máu,…
Thận trọng khi dùng Methotrexat cho người nghiện rượu, xơ gan, viêm gan.
8. Thuốc Methotrexat gây ra các tác dụng phụ nào?
Thường gặp: Buồn nôn, nôn, chán ăn, tiêu chảy, đau đầu, chóng mặt, phù da, viêm miệng, tăng nguy cơ nhiễm khuẩn, tăng enzym gan, rụng tóc.
Tóm lại, trong quá trình sử dụng thuốc Methotrexat, người bệnh có bất kỳ biểu hiện bất thường nào nghi ngờ rằng do sử dụng thuốc Methotrexat, cần tham khảo sự hướng dẫn của chuyên gia y tế để xử trí kịp thời.
Hãy tham khảo ý kiến của dược sĩ hoặc bác sĩ trước khi dùng Methotrexat
9. Methotrexatcó thể tương tác với thuốc nào?
Barbiturat,NSAID, Corticoid, Tetracyclin, Chloramphenicol: Làm tăng độc tính của Methotrexate khi dùng đồng thời với các thuốc này.
Acid Folic, các dẫn xuất của Acid Folic:Làm giảm hiệu quả điều trị của Methotrexate khi dùng đồng thời.
Coumarin, Indandion: Kéo dài thời gian chảy máu khi điều trị chung với Methotrexate.
Penicillin: Làm giảm sự đào thải của Methotrexate khi được dùng điều trị chung.
Asparaginase:Làm ảnh hưởng đến tác dụng của các thuốc ức chế miễn dịch có cấu trúc tương tự Acid Folic.
Neomycin: Dùng đường uống ngăn cản hấp thu Methotrexate qua đường tiêu hóa khi điều trị chung.
Tóm lại, tương tác thuốc xảy ra có thể làm thay đổi tác dụng điều trị của thuốc hoặc làm tác dụng phụ tiến triển nặng hơn. Người bệnh cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc của nhà sản xuất trước khi sử dụng hoặc thông báo cho bác sĩ điều trị biết các thuốc đang dùng có nguy cơ, giúp bác sĩ kê đơn thuốc Methotrexatsử dụng một cách an toàn và đạt hiệu quả.
Collagen là một loại protein cấu trúc quan trọng tạo nên phần lớn mô liên kết trong cơ thể, bao gồm cả da. Nó đóng vai trò then chốt trong việc duy trì độ săn chắc, đàn hồi và vẻ tươi trẻ của làn da.
Sâm cau, dược liệu quý trong y học cổ truyền, nổi bật với tác dụng bồi bổ cơ thể và hỗ trợ xương khớp. Nhờ chứa nhiều hoạt chất có lợi, sâm cau giúp giảm đau nhức, đồng thời tăng độ dẻo dai và chắc khỏe cho hệ xương khớp.
Lutein là một carotenoid có đặc tính chống viêm đã được báo cáo. Một lượng lớn bằng chứng cho thấy có một số tác dụng của lutein có lợi, đặc biệt là đối với sức khỏe mắt.
Bột sắn dây là một trong những món quà thiên nhiên ban tặng cho con người vì công dụng tuyệt vời với sức khỏe, giúp giải nhiệt, làm mát cơ thể, tiêu độc, giải biểu, thấu chẩn, sinh tân dịch, làm cho ra mồ hôi, chữa đau vai gáy, viêm họng, nhức đầu….
