Công dụng của Bình bát là vị thuốc dân gian có vị chát, có độc, có tác dụng sát trùng, làm săn seniêm mạc ruột, được sử dụng trừ lỵ, trị giun, chữa đái tháo đường, bướu cổ,..
Hãy cùng DSCKI, giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM tìm hiểu những công dụng của Bình bát đối với sức khoẻ nhé.!
Bình bát là gì?
Tên gọi khác là Na xiêm, Nê xiêm, Đào tiên. Tên khoa học là Annona reticulata L. thuộc họ Na – Annonaceae.
Bình bát là cây nhỏ, cao khoảng 5 – 7m. Cành Bình bát non có lông, cành già nhẵn bóng. Lá mọc so le, có hình mác thuôn dài, chiều dài khoảng 12 – 15cm, phiến lá rộng khoảng 4cm. Mặt trên lá nhẵn bóng, mặt dưới lá và cả cuống lá đều có lông tơ.
Hoa có màu vàng, mọc thành cụm ở kẽ lá. Cánh hoa hẹp, 3 cánh ngoài dày và to, có lông tơ, 3 cánh trong nhỏ hơn; nhị nhiều, trung đới kéo dài; bầu gồm những lá noãn có lông.
Quả kép, hình tim có từng ô 5 góc mờ ở vỏ, khi chín màu vàng hoặc vàng pha đỏ, thịt quả màu trắng hoặc ngả vàng, ăn được. Mùa ra hoa tháng 5 – 6, mùa quả tháng 7 – 8.
Bộ phận sử dụng làm thuốc của cay Bình bát là Quả, hạt, lá và rễ.
Cây Bình bát
Thành phần hoạt chất của cây Bình bát:
Lá có chứa Squamon; Roliniastin; Annomonicin; Anoreticuin; Isoanoreticuin; Annoreticuin; Solamin; Squamon.
Rễ có các alcaloid: Aequalin, anonain, Michelalbin, Reticulin, Assimilobin, Hydroxynomuciferin, Methoxy Annomontin, michelalbin, reticulin, assimilobin, liriodenin, norushinsunin, Anonain, Oxoushinsunin.
Anomontin có độc tính đối với tế bào.
Lợi ích của Bình bát đối với sức khoẻ con người
Theo y học cổ truyền
Toàn cây Bình bát có vị chát, có độc tính (đặc biệt ở hạt và vỏ thân) nên nhìn chung có tác dụng sát trùng.
Trái Bình bát có tác dụng kháng khuẩn, chữa đái tháo đường, bướu cổ, săn se niêm mạc ruột, trừ lỵ, giun.
Hạt và lá Bình bát giã nát, nấu nước đặc rồi gội đầu để trừ chấy rận và sâu bọ. Hạt Bình bát có thể chữa tiêu chảy, kiết lỵ, nhưng độc nên thường chỉ dùng ngoài. Ngoài ra, hạt đốt thành tro và trộn với dầu dừa để bôi ngoài da chữa ghẻ lở.
Vỏ thân Bình bát cũng có tác dụng như hạt nhưng tác dụng yếu hơn và ít độc hơn.
Theo y học hiện đại
Tác dụng kháng khuẩn, kháng nấm
Chiết xuất cây bình bát có tác dụng kháng khuẩn, nấm và ức chế sự phát triển của Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus, Mycobacterium smegmatis, trực khuẩn lỵ và vi khuẩn gây nhiễm trùng hệ thống hô hấp.
Tác dụng gây độc với tế bào
Hai hoạt chất annoreticuin và iso annoreticuin chiết xuất từ Bình bát có tác dụng độc tế bào trên các dòng tế bào ung thư phổi, ung thư đại tràng, ung thư mũi hầu và ung thư bạch cầu dòng lympho.
Tác dụng tiêu diệt côn trùng
Hoạt chất Sesquiterpenoid trong quả Bình bát xanh có tác dụng tiêu diệt côn trùng, ấu trùng, được dùng hiệu quả trong diệt trừ sâu bọ, con ghẻ và chấy rận. Chất squamocin trong chiết xuất của trái Bình bát xanh có độc tính với côn trùng Callosobruchus chinensis.
Liều dùng & cách dùng
Liều lượng: 8 – 12g trái Bình bát xanh. Bình bát có thể dùng tươi hoặc phơi khô, có thể dùng riêng lẻ hay phối hợp với các vị thuốc khác. Liều lượng tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng và yêu cầu của đơn thuốc.
Quả Bình bát khi chín
Bài thuốc điều trị bệnh từ cây Bình bát
DSCKI chia sẻ thêm với sinh viên Cao đẳng Y Dược TPHCM về các bài thuốc điều trị bệnh từ cây Bình bát
Bài thuốc trị mề đay mẩn ngứa
Chuẩn bị: Nhánh cây Bình bát tươi, lá dừa khô. Đem rửa sạch. Đốt lá dừa khô để tạo lửa, sau đó đặt nhánh cây Bình bát lên trên để tạo khói. Hơ những vùng da bị mề đay qua khói đến khi đổ hết mồ hôi thì lau khô.
Bài thuốc trị bệnh lao phổi
Chuẩn bị: Thân cây Bình bát 20g, cắt lát mỏng thân cây Bình bát, phơi khô, đun sôi cùng 1,2 lít nước, dùng uống trong ngày.
Chuẩn bị: Trái Bình bát, đập dập trái Bình bát, hơ qua lửa nóng, chườm vào vị trí đau nhức hoặc đau giúp hỗ trợ cải thiện các cơn đau ở vùng cơ và khớp.
Bài thuốc hỗ trợ trị bệnh đái tháo đường
Chuẩn bị: Trái Bình bát xanh, đem thái mỏng, bỏ hạt, phơi khô. Mỗi lần dùng khoảng 5g, đun với nước đề dùng uống trong ngày, giúp hỗ trợ làm ổn định đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường.
Bài thuốc chữa bướu cổ
Chuẩn bị: Trái Bình bát tươi, đem nướng cháy xém vỏ, sau đó để nguội vừa phải, lăn qua lăn lại lên khối u bướu cổ. Mỗi ngày lăn khoảng 3 lần, mỗi lần 30 phút, thực hiện liên tục đến khi bướu tan hoàn toàn.
Bài thuốc chữa tiêu chảy, kiết lỵ, trị giun sán
Chuẩn bị: Trái Bình bát xanh 8 – 12g, đem phơi khô, thái lát mỏng. Sắc thành thuốc để uống.
Lưu ý khi sử dụng Bình bát
Cây Bình bát có độc tính, cần thận trọng khi dùng.
Nhựa cây Bình bát có thể gây kích ứng mắt và da (nổi mề đay, dị ứng, ngứa). Tránh để nhựa cây bắn vào mắt hoặc dính vào da.
Bảo quản dược liệu ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm mốc, tránh nơi có nhiều côn trùng.
Tóm lại, Bình bát là một vị thuốc dân gian được sử dụng chữa một số bệnh hiệu quả tại nhà. Để đảm bảo an toàn và tránh các tác dụng phụ không mong muốn, người bệnh cần tham khảo tư vấn của chuyên gia y tế có chuyên môn trước khi sử dụng dược liệu Bình bát.
Cây trúc đào (Nerium oleander) thuộc họ Trúc đào, có nguồn gốc từ khu vực Địa Trung Hải nhưng hiện nay được trồng rộng rãi ở nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là ở các vùng khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới.
Lutein là một carotenoid quan trọng với sức khoẻ, được biết đến như một chất dinh dưỡng vàng có vai trò đặc biệt trong việc duy trì sức khoẻ mắt và ngăn ngừa nhiều loại bệnh tật. Dưới đây là những lợi ích của lutein mang lại cho sức khoẻ và cách dùng chi tiết.
Hãy cùng tìm hiểu về thuốc dược liệu, và các sản phẩm thuốc, thực phẩm chức năng đa dạng đã được nghiên cứu và chế biến thành công, hiện đang được sử dụng rộng rãi cả an toàn, hiệu quả trong và ngoài nước!
Hợp hoan bì là một thảo được quý hiếm được sử dụng trong các bài thuốc đông y từ xa xưa với đặc tính an thần, giúp thúc đẩy lưu thông máu và giảm sưng,…Hãy cùng tìm hiểu công dụng tuyệt vời của cây Hợp hoan bì nhé.!
