Cây Sắn thuyền là một vị thuốc được sử dụng trong Y Học Cổ Truyền, để sát khuẩn vết thương, tiêu viêm, điều trị vết thương phần mềm, tiêu chảy và bệnh bạch đới,…Hãy cùng tìm hiểu những công dụng vị thuốc Cây Sắn thuyền này nhé.!
Cây Sắn thuyền là một vị thuốc được sử dụng trong Y Học Cổ Truyền, để sát khuẩn vết thương, tiêu viêm, điều trị vết thương phần mềm, tiêu chảy và bệnh bạch đới,…Hãy cùng tìm hiểu những công dụng vị thuốc Cây Sắn thuyền này nhé.!
Cây Sắn thuyền
Sắn thuyền có tên gọi khác là Sắn vó, Sàm lá thuyền. Danh pháp khoa học là Syzygium polyanthum (Wight) Walp, thuộc họ Sim – Myrtaceae.
Sắn thuyền thuộc dạng cây nhỡ, cao từ 5 đến 7 mét. Thân cây thẳng, có dạng hình trụ. Cành cây mảnh, vươn dài, cành khi non dẹt sau già có dạng hình trụ, vỏ ngoài có màu hung đỏ.
Lá mọc đối, phiến lá có dạng hình mác hoặc hình bầu dục, chiều dài mỗi lá khoảng từ 6 đến 9cm, chiều rộng từ 2 đến 4,5cm, gốc lá thuôn, đầu tù, mặt trên của lá có màu sẫm bóng, sau khi khô thì chuyển thành màu đen, mặt dưới có màu nhạt hơn, trên bề mặt có những tuyến nhỏ. Cuống lá ngắn. Lá cây non còn được dùng ăn gỏi.
Cụm hoa mọc thành chùy ở những kẽ lá đã rụng, chiều dài mỗi cụm hoa khoảng từ 2 đến 3cm, nhiều hoa, đài 4 răng, tràng 4 cánh mỏng, nhị nhiều, bầu lõm.
Quả có dạng hình cầu, thành từng chùm như chùm hoa vối, đường kính từ 6 đến 9mm, quả chín có màu đỏ tím, có vị ngọt, chan chát. Mỗi quả gồm một hạt, có thể ăn được. Mùa ra hoa kết quả từ tháng 7 đến tháng 9.
Bộ phận sử dụng để làm thuốc của xây sắn thuyền là lá và vỏ của cây. Cây được thu hái quanh năm, thời điểm thích hợp nhất là khoảng từ tháng 5 đến tháng 9 khi lá phát triển mạnh, xanh non sử dụng tốt nhất.
Sau khi được thu hái, người ta thường chỉ đem phần lá của cây về giã nát, rồi sử dụng để đắp lên vị trí vết thương. Dạng bào chế phơi khô tán bột từ loại dược này vẫn còn đang được nghiên cứu.
Lá non và quả của sắn thuyền còn được dùng để ăn như lá non sử dụng để ăn gỏi. Cùng với đó, vỏ cây được dùng với mục đích sàm thuyền và đem kết hợp với củ nâu để dùng trong việc nhuộm lưới.
Thành phần hóa học của lá cây Sắn thuyền có chứa tinh dầu, chất nhầy, chất Nhựa, tanin. Quả của cây Sắn thuyền có chứa phenol, các glycosid, petunidin, malvidin. Hai hợp chất này sau khi thủy phân sẽ tạo thành petunidin và malvidin. Hoa của cây Sắn thuyền có chứa kaempferol và các hợp chất của triterpen.
Theo Dược sĩ CKI Giảng viên tại Cao đẳng Y Dược TPHCM - trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết:
Vỏ và lá có vị đắng, hơi chát, tính mát, quy vào kinh tràng và vị. Vỏ và lá có tác dụng thu sáp, cầm tả lỵ, kháng khuẩn, tiêu viêm, làm lành vết thương nhanh chóng. Lá sắn thuyền thường được dùng để sát khuẩn vết thương, điều trị những vết thương phần mềm, lá giã nát đắp khi bị thương có mủ, vết mổ nhiễm khuẩn hoặc khi bị bỏng, chữa tiêu chảy và bệnh bạch đới. Lá sắn thuyền còn được dùng ăn nem chua hoặc ăn gỏi, vỏ cây để xăm thuyền.
Bào chế thuốc mỡ dùng để bôi ngoài da bị chàm cho hiệu quả rất tốt. Thuốc chứa thành phần gồm 10g Sắn thuyền, 6g Nghể răm, 2g Trầu Không, 2g Phèn phi, 100g Vaseline, các vị nấu thành cao mềm, riêng phèn phi tán thành bột, trộn cùng với Vaseline và đánh thành thuốc mỡ.
Lá Sắn thuyền dùng chữa vết thương phần mềm
Lá sắn thuyền tươi đem giã nát sau đó đắp lên vết thương trên có tác dụng làm se vết thương; thúc đẩy quá trình tiêu viêm, rút ngắn thời gian hàn gắn của những tổ chức bị thương; ngăn ngừa bị nhiễm trùng; ức chế sự phát triển của vi khuẩn như Bacillus pyogenes, Staphylococcus aureus, Bacillus proteus; thúc đẩy quá trình làm lành vết thương; làm giãn mạch rõ rệt; hỗ trợ tổ chức hạt mọc nhanh.
Lá sắn thuyền còn có tác dụng tăng khả năng cho quá trình thực bào với viêm, tác dụng mạnh đối với bạch cầu đến ổ viêm, kích thích nhiều tế bào đơn phân fibrôxit, Plasmoxit, tế bào sao, lymphoxit,... tạo thành kháng thể mạnh hơn, giúp chống lại những tác nhân gây viêm, thúc đẩy tổ chức hạt và làm liền nhanh chóng vị trí vết thương.
Chia sẻ với sinh viên Cao đẳng Dược TPHCM những bài thuốc cụ thể:
Bài thuốc chữa vết thương nhiễm trùng
Cách thực hiện: Lấy 50-100g lá cây Sắn thuyền tươi giã nát hoặc dùng lá khô tán thành bột để rắc lên vết thương.
Bài thuốc chữa lỵ kinh niên
Cách thực hiện: Lấy 8-12g vỏ cây sắn thuyền đem sắc nước uống có thể dùng riêng hoặc phối hợp với các loại dược liệu khác như Seo gà, cám gạo nếp rang vàng.
Bài thuốc chữa tiêu chảy ra máu
Cách thực hiện: Sử dụng một lượng bằng nhau các vị dược liệu vỏ Sắn thuyền, vỏ cây vải, vỏ củ Nâu, vỏ cây Sung, vỏ Dụt, vỏ cây Suối, củ Gấu. Sau đó đem sắc lấy nước uống.
Bài thuốc chữa trẻ em ỉa xối, đi lỵ ngày đêm không khỏi
Cách thực hiện: Sử dụng vỏ cây Sắn thuyền khô đem tán thành bột, mỗi lần uống 2g cùng với nước cơm.
Tóm lại, Cây Sắn thuyền là vị thuốc được sử dụng trong Y học cổ truyền với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe con người được dùng điều trị hiệu quả một số bệnh tại nhà. Tuy nhiên, để sử dụng an toàn và có hiệu quả, người bệnh cần tham khảo hướng dẫn của thầy thuốc trước khi sử dụng trong phòng và chữa bệnh.
DSCK1. NGUYỄN HỒNG DIỄM
Nguồn: Tin tức Y Dược – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur