Đan sâm – “Huyết bệnh yếu dược” trong Y học cổ truyền

Thứ tư, 22/02/2023 | 15:24

Đan sâm được mệnh danh là “Huyết bệnh yếu dược” có nghĩa là thứ dược liệu quan trong điều trị các bệnh liên quan đến huyết. Trước đây, Đan sâm thường được nhập từ Trung Quốc, trong những năm gần đây

Cây sinh trưởng phát triển khá tốt, cho sản lượng và hàm lượng hoạt chất cao. Vậy hiệu quả trị bệnh của Đan sâm như thế nào, cách dùng ra sao là phù hợp? Hãy cùng Giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur tìm hiểu qua bài viết sau

01677054774.jpeg

Đan sâm

1. Thông tin chung

Tên gọi khác: Huyết sâm, Đơn sâm, Tử sâm, Xích sâm,...

Tên khoa học: Salvia multiorrhiza Bunge. Thuộc họ Bạc hà (Lamiaceae).

2. Mô tả:

Đan sâm là một loại cỏ sống lâu năm, cây cao khoảng 30-80cm, toàn thân có lông ngắn màu vàng trắng. Rễ có hình trụ dài, đường kính 0,5- 1,5cm, màu đỏ nâu. Thân vuông có các gân dọc. Lá kép, mọc đối: 3-5 lá chét, hoặc có cây có 7 lá chét. Lá chét giữa thường lớn nhất. Lá kép có cuống dài, cuống ngắn và có rì, chiều dài 2-7cm, rộng 1-5cm.

Lá chét có mép răng cưa tù, mặt trên có màu xanh, có các lông mềm màu trắng, mặt dưới có màu xanh tro, có lông. Mặt dưới có gân, chia phiến lá chét thành những múi nhỏ.

Hoa mọc thành chùm ở đầu cành hoặc ở kẽ lá, dài 10-20cm. Hoa mọc vòng, từ 3-10 hoa thường là 5 hoa. Tràng hoa màu xanh tím nhạt. Quả nhỏ, dài 3mm, rộng 1,5mm. Mùa hoa khoảng tháng 5-8 (Tam Đảo), mùa quả tháng 6-9.

3. Bộ phận dùng

Rễ, thân rễ

4. Thu hái và bào chế

4.1. Thu hái

Mùa xuân hoặc mùa thu, đào lấy rễ và thân rễ, chon lọc phần sử dụng, loại bỏ tạp chất, rửa sạch, sau đó đem phơi hoặc sấy khô.

4.2. Bào chế

Đan sâm khô, rửa sạch, ủ mềm, thái lát dày sau đó đem phơi khô để dùng.

Tửu đan sâm (Chế rượu): Lấy đan sâm đã thái phiến, trộn đều với rượu, đậy kín, để 1 giờ cho ngấm hết rượu, đem sao nhỏ lửa đến khô, lấy để ra để nguội. Cứ 10 kg đan sâm dùng với 1 lít rượu.

5. Tác dụng

  • Điều trị các bệnh về mạch máu như xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, tăng lipid máu và đột quỵ,...
  • Chống xơ vữa động mạch
  • Chống tăng huyết áp
  • Chống đái tháo đường
  • Hạ lipid máu

Ngoài ra Đan sâm có tác dụng ngăn ngừa một số bệnh như: Thiếu máu cục bộ cơ tim, thiếu máu não, Alzeimer, Paskinson, giảm đau kiểu thần kinh, kháng viêm, chống oxy hoá,…

11677054774.jpeg

Vị thuốc Đan sâm

Theo y học cổ truyền

Tính vị, quy kinh

Tính vị: Vị đắng, tính hàn

Quy kinh: Tâm, can, tâm bào

Tác dụng:

Phá túc huyết, sinh ra huyết, dưỡng huyết an thai, trụy tử thai (khứ ứ), điều kinh mạch. Chủ trị các chứng hư lao, đau nhức xương khớp, chân tay mệt mỏi, đau bụng, sôi bụng, mắt đỏ, sang giới, thũng độc.

Đan sâm dưỡng thần định chí, thông kinh mạch, dưỡng huyết, điều huyết, giúp công năng của tâm, tâm bào được điều hòa. Chính vì vậy, Đan sâm là một trong những loại dược liệu không thể thiếu trong các phương thuốc trị các chứng bệnh về tâm và huyết.

Cách dùng và liều dùng

Theo giảng viên Cao đẳng Dược cho biết: Đan sâm được dùng độc vị hoặc kết hợp với các vị thuốc trong những bài thuốc chữa các bệnh về tâm, huyết mạch, phụ khoa… Liều dùng từ 6 – 12gr, sắc uống hoặc làm hoàn.

Có thể dùng Đan sâm dưới dạng cao chiết toàn phần hoặc dịch chiết phân đoạn, dùng điều trị đơn độc hoặc kết hợp với các loại hoạt chất từ những dược liệu khác để tạo ra những chế phẩm, có tác dụng chữa bệnh hiệu quả cao có nguồn gốc tự nhiên. Tuy nhiên, đối với những chế phẩm cụ thể, cần phải được nghiên cứu về tính an toàn (độc tính cấp, độc tính bán trường diễn) và hiệu quả khi sử dụng.

Một số bài thuốc sử dụng Đan sâm

1. Chữa đau tức ở ngực: Đan sâm 32gr; xuyên khung, trầm hương, uất kim, mỗi vị 20gr; Hhng hoa 16g; xích thược, hương phụ chế, qua lâu, hẹ mỗi vị 12gr; quy vĩ 10gr. Sắc uống mỗi ngày 1 thang. Đan sâm 32g; xích thược, hoàng kỳ, hồng hoa, xuyên khung, uất kim, mỗi vị 20gr; đảng sâm, toàn đương quy, trầm hương, mỗi vị 16g; mạch môn, hương phụ, mỗi vị 12g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.

2. Chữa suy tim: Đan sâm 16gr; đảng sâm 20gr; bạch truật, ý dĩ, xuyên khung, mộc thông, ngưu tất, trạch tả, mã đề, mỗi vị 16gr. Sắc uống mỗi ngày 1 thang

3. Chữa hồi hộp, nhức đầu, chóng mặt, hoa mắt, ù tai: Đan sâm, sa sâm, thục địa, long nhãn, đảng sâm, thiên môn, mạch môn, mỗi vị 12gr; toan táo nhân, viễn chí, bá tử nhân, mỗi vị 8gr; ngũ vị tử 6gr. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.

4. Chữa thần kinh suy nhược, nhức đầu, mất ngủ: Đan sâm, bạch thược, đại táo, huyền sâm, thảo quyết minh (sao), mạch môn, ngưu tất mỗi vị 16gr; nhân hạt táo (sao), dành dành, mỗi vị 8g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.

5. Chữa đau dây thần kinh liên sườn: Đan sâm, bạch truật, bạch thược, sài hồ, uất kim, thanh bì, bạch linh mỗi vị 8gr; bạc hà, hương phụ, cam thảo, mỗi vị 6gr; gừng 4gr. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.

6. Chữa xơ gan giai đoạn đầu: Đan sâm 16gr, nhân trần 20gr, ý dĩ 16gr, bạch truật 12g; bạch linh, hoàng kỳ, bạch thược, sài hồ, mỗi vị 10gr; ngũ gia bì, chi tử, mỗi vị 8gr; gừng, đại phúc bì, cam thảo, đại táo, mỗi vị 6g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.

7. Chữa kinh nguyệt không đều: Đan sâm, thục địa, sài hồ, bạch thược, hoài sơn, mỗi vị 12gr; sơn thù, phục linh, trạch tả, đan bì, mỗi vị 8g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.

8. Chữa đau kinh, bế kinh: Đan sâm, sinh địa, đương quy, mỗi vị 10gr; hương phụ, bạch thược, xuyên khung, mỗi vị 6gr. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.

Lưu ý khi sử dụng Đan sâm: Đan sâm úy diêm thủy, kỵ giấm và phản lê lô.

 Những lưu ý khi sử dụng nhóm thuốc kháng histamin H2

 Những lưu ý khi sử dụng nhóm thuốc kháng histamin H2

Thuốc kháng histamin H2 là một nhóm thuốc được các chuyên gia y tế lựa chọn sử dụng cho người bệnh để điều trị các tình trạng gây ra bởi sự dư thừa axit trong dạ dày. Hãy cùng chúng tôi điểm lại những lưu ý khi dùng các thuốc kháng histamin H2 nhé.!
Rối loạn thần kinh tim : Những điều cơ bản cần biết

Rối loạn thần kinh tim : Những điều cơ bản cần biết

Rối loạn thần kinh tim là một tình trạng bệnh lý không đe dọa tính mạng của người mắc. Người bệnh thường trải qua các dấu hiệu như nhịp tim nhanh hoặc chậm, cảm giác lo lắng, hoặc chóng mặt.
RAU TÀU BAY – RAU DẠI VỚI NHIỀU GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG

RAU TÀU BAY – RAU DẠI VỚI NHIỀU GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG

Rau tàu bay một nguồn thực phẩm quan trọng, cung cấp dinh dưỡng ngoài ra công dụng của rau tàu bay cũng được biết đến với tính năng chữa bệnh, được sử dụng trong nhiều phương pháp dân gian để điều trị các bệnh lý khác nhau.
Công dụng bất ngờ của đậu mèo trong y học hiện đại

Công dụng bất ngờ của đậu mèo trong y học hiện đại

Đậu mèo thường được sử dụng làm dược liệu trong Đông y để điều trị nhiều loại bệnh khác nhau như đau bụng, trị giun,... nhờ vào sự đa dạng về thành phần và tác dụng dược lý của nó.
Đăng ký trực tuyến