Giảo cổ lam, hay còn được gọi là "cỏ Trường thọ," là một dược liệu cổ truyền quý giá với nhiều công dụng tuyệt vời. Ngày nay, giá trị của loài cây này đã được khoa học hiện đại chứng minh, trở thành một báu vật trong kho tàng y học cổ truyền Việt Nam.
Hãy cùng DsCKI, giảng viên tại Cao đẳng Dược TPHCM - trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cùng tìm hiểu chi tiết về loại thảo dược đặc biệt này nhé!
Hình ảnh cây Giảo cổ lam 5 lá
Tên gọi khác: Cỏ Trường thọ, Cổ yếm, Thư tràng năm lá, dây lõa hùng, trường sinh thảo, thất diệp đảm , thất diệp sâm, ngũ diệp sâm…
Tên khoa hoc: Gynostemma pentaphyllum – Họ bầu bí Cucurbitaceae
Giảo cổ lam là một loài cây thảo leo có thân mảnh, sử dụng tua cuốn đơn tại nách lá để bám vào các vật xung quanh. Cây có hoa đơn tính khác gốc, tức là cây đực và cây cái mọc riêng biệt.
Lá của cây xẻ rất sâu theo dạng chân vịt, nhìn giống như lá kép.
Cụm hoa có dạng chùy, mang nhiều bông hoa nhỏ màu trắng, với cánh hoa rời nhau tạo hình sao. Bao phấn của hoa dính thành một đĩa, trong khi bầu có ba vòi nhụy.
Quả của cây hình cầu, có đường kính từ 5 đến 9mm, khi chín chuyển sang màu đen.
Giảo cổ lam phát triển tốt ở những khu vực có độ cao khoảng 2.000m, khí hậu mát mẻ, rừng ẩm. Loài cây này xuất hiện tại nhiều quốc gia như Triều Tiên, Nhật Bản, Trung Quốc và vùng núi phía Bắc Việt Nam, đặc biệt ở Quảng Nam (núi Ngọc Linh).
Hiện có 3 loại chính:
Giảo cổ lam loại 3 lá, 5 lá, 7 lá.
Trong đó, giảo cổ lam 5 lá (ngũ diệp sâm) là loại được đánh giá cao nhất về tác dụng.
Năm 1999, nghiên cứu của GS.TS. Phạm Thanh Kỳ và các cộng sự đã ghi nhận tác dụng nổi bật của giảo cổ lam trong việc giảm cholesterol toàn phần. Sau 30 ngày sử dụng, mức cholesterol giảm tới 71% so với nhóm đối chứng. Kết quả này được công bố trên Tạp chí Dược liệu, khẳng định tiềm năng của loài cây này trong việc cải thiện sức khỏe tim mạch.
Ngoài ra, các hoạt chất trong giảo cổ lam còn được chứng minh có khả năng ngăn chặn hình thành mảng xơ vữa động mạch, giảm triglycerid và nồng độ nitrat trong máu, góp phần hiệu quả vào việc bảo vệ và duy trì chức năng tim mạch ổn định. Nhiều công trình nghiên cứu quốc tế cũng đã công nhận lợi ích này, đặc biệt ở những người bị rối loạn lipid máu.
Hoạt chất phanosid, được phát hiện bởi Viện Dược liệu Trung ương và Viện Karolinska (Thụy Điển) vào năm 2004, có khả năng hỗ trợ điều trị tiểu đường type 2, giúp ổn định lượng đường máu.
Bài báo cáo Nghiên cứu tác dụng ổn định lượng đường của Giảo cổ lam
Adenosin, một hoạt chất đặc biệt trong giảo cổ lam 5 lá, hỗ trợ lưu thông máu, giảm nguy cơ biến chứng tim mạch, giúp giấc ngủ ngon và sâu hơn.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra giảo cổ lam có tác dụng tiêu diệt tế bào ung thư ở vú, đại tràng, phổi, tử cung nhờ các saponin mới (gypenosid VN 01–07).
Hiện nay, các chế phẩm từ cây dược liệu này đã được nhiều quốc gia như Mỹ, Đức, Nga…sử dụng chính thức trong hỗ trợ điều trị ung thư tại
*Nên sử dụng:
*Không nên sử dụng:
Kết luận
Giảo cổ lam là một trong những dược liệu quý giá không chỉ của Việt Nam mà còn được công nhận trên toàn thế giới. Với nhiều lợi ích vượt trội như hỗ trợ điều hòa cholesterol, ổn định đường huyết, bảo vệ tim mạch, tăng cường miễn dịch, và ngăn ngừa các bệnh lý nghiêm trọng như tiểu đường hay ung thư, giảo cổ lam đã khẳng định vị trí quan trọng trong kho tàng y học cổ truyền và hiện đại.
Tuy nhiên, để phát huy tối đa hiệu quả của loài thảo dược này, việc sử dụng đúng cách, tuân thủ liều lượng và hướng dẫn từ các chuyên gia là điều vô cùng cần thiết. Bên cạnh đó, không nên xem giảo cổ lam là "thần dược" mà bỏ qua các yếu tố như lối sống lành mạnh và chế độ dinh dưỡng cân đối.
Với vai trò không chỉ là nguồn nguyên liệu y học quý báu, giảo cổ lam còn là biểu tượng cho sự phong phú và tiềm năng của thiên nhiên Việt Nam. Vì vậy, bảo tồn, phát triển, và nhân giống loài cây này là nhiệm vụ không chỉ của ngành y học mà còn của toàn xã hội, để nguồn tài nguyên thiên nhiên đặc biệt này tiếp tục mang lại lợi ích cho sức khỏe con người trong tương lai../.
DsCKI.Nguyễn Quốc Trung
