Hạch bạch huyết là gì? Cấu tạo, chức năng và bệnh lý ở hạch bạch huyết
Thứ ba, 21/02/2023 | 10:46
Hạch bạch huyết hay còn gọi là hạch lympho là một cơ quan quan trọng trong hệ thống bạch huyết. Hạch bạch huyết tham gia vào các phản ứng miễn dịch của cơ thể con người và trực tiếp phản ứng với các tác nhân gây bệnh
Hạch bạch huyết là gì? Cấu tạo, chức năng và bệnh lý ở hạch bạch huyết
1. Cấu tạo và vị trí hạch bạch huyết
Hệ thống bạch huyết phân bố rộng rãi trong cơ thể con người tương tự như hệ thống tuần hoàn, gồm có hạch bạch huyết (hạch lympho) và mạch bạch huyết. Hạch lympho có cấu tạo hình hạt đậu. Có khoảng 500 - 600 hạch lympho phân bố rải rác trong hệ thống bạch huyết, chúng xuất hiện khắp cơ thể nhưng chủ yếu tập trung nhiều ở một số vùng như: nách, cổ, bẹn,…
Cấu tạo của hạch lympho:
Hạch lympho có cấu trúc giống hình hạt đậu, kích thước từ vài mm đến khoảng 2 cm. Bên ngoài được bao bọc bởi lớp vỏ xơ là các tổ chức liên kết, trên bề mặt của vỏ xơ có hệ thống huyết quản và các mạch bạch huyết nhỏ phân bố đến. Trên bề mặt hạch có một chỗ lõm vào đó là rốn hạch, là nơi đi vào và đi ra của động mạch, tĩnh mạch và mạch bạch huyết.
Bên trong lớp vỏ xơ là nhu mô hạch có cấu tạo như sau:
Mô lưới: Gồm nhiều tế bào võng hình sao, liên kết thành mạng lưới tế bào.
Các loại tế bào: Lympho bào, đại thực bào, tương bào,... 3 loại tế bào này lại tiếp tục phân bố thành 3 vùng sau:
+ Vùng vỏ: Chính là vùng ngoại vi, có mật độ tế bào lympho B nhiều nhất, tạo ra các nang bạch huyết.
+ Vùng cận vỏ: Nơi tập trung các tế bào lympho T nhiều nhất và các tế bào khác như đại thực bào, tương bào,…
+ Vùng tủy: Gồm các dây tủy có chứa các đại thực bào, tế bào lympho, tương bào,...
- Xoang bạch huyết: Nơi đổ vào của bạch huyết, có cấu tạo thuận lợi cho quá trình làm sạch dòng bạch huyết lưu thông qua hạch.
2. Chức năng của hạch bạch huyết
Hạch bạch huyết đóng vai trò rất quan trọng trong hệ miễn dịch của cơ thể con người, là nơi bắt giữ các phần tử lạ xâm nhập và có khả năng gây nguy hại cho cơ thể. Chính vì vậy mà trong quá trình thực hiện nhiệm vụ này, hạch rất dễ bị sưng viêm. Các hạch lympho có ý nghĩa rất quan trọng trong việc chẩn đoán bệnh, nhất là các bệnh liên quan đến nhiễm trùng từ mức độ nhẹ đến nặng.
Các chức năng của hạch lympho:
Lọc bạch huyết:
Các kháng nguyên lạ cũng như các phần tử ngoại lai như vi sinh vật, tế bào ung thư,… theo dịch bạch huyết sẽ được lọc tại các hạch lympho. Đây được xem như một chiếc rây lọc, có nhiệm vụ giữ lại các phần tử này, làm sạch bạch huyết trước khi đổ vào hệ thống tuần hoàn.
Sản xuất và biệt hóa lympho bào:
Lympho bào là loại tế bào giữ vai trò quan trọng trong miễn dịch của cơ thể, đặc biệt các tế bào lympho T được sản xuất và biệt hóa ở các nang bạch huyết. Khi có sự kích thích của kháng nguyên, tế bào lympho T rời khỏi vị trí của chúng và bắt đầu thực hiện nhiệm vụ đi tìm kháng nguyên.
Sản xuất kháng thể:
Khi những tế bào lympho B được kích thích bởi các kháng nguyên lạ, chúng sẽ phân chia, biệt hóa thành tế bào nhớ và tương bào, sau đó chúng di chuyển đến dây tủy và bắt đầu thực hiện nhiệm vụ tổng hợp kháng thể rồi đổ vào xoang bạch huyết.
3. Bệnh lý viêm hạch bạch huyết
Viêm hạch bạch huyết là tình trạng hạch bạch huyết bị nhiễm trùng trong quá trình chúng thực hiện nhiệm vụ. Bệnh lý này xảy ra khi có các tác nhân như virus, vi khuẩn,... xâm nhập vào hệ thống bạch huyết, thường gặp nhất là nhiễm trùng liên cầu khuẩn cấp, nhiễm trùng tụ cầu khuẩn,…
Ai cũng có khả năng mắc bệnh viêm hạch lympho, nhưng bệnh thường xảy ra ở nhóm người suy giảm miễn dịch.
Triệu chứng:
Tùy theo nguyên nhân mà có các triệu chứng ở những mức độ khác nhau.
Người bệnh có thể nổi hạch hoặc không, vị trí nổi hạch cũng khác nhau tùy theo nguyên nhân. Có người không nổi hạch nhưng khi đến khám ở các cơ sở y tế mới phát hiện viêm hạch.
Hạch có thể bị sưng, đau, chuyển sang màu đỏ hoặc tím bầm,... nhìn rõ mạch quản trên bề mặt hạch.
Triệu chứng đường hô hấp: Ho, đau họng, chảy nước mũi,…
Nếu tắc nghẽn hệ bạch huyết có thể gây sưng phù chân.
Cũng có những trường hợp hạch sưng nhưng không đau, đó có thể là dấu hiệu của sự xuất hiện khối u hạch.
Triệu chứng hạch bạch huyết
Biến chứng:
Viêm hạch bạch huyết nếu không được chữa trị kịp thời có thể sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, có khả năng đe dọa đến tính mạng con người. Những biến chứng có thể xảy ra là:
Nhiễm trùng huyết.
Nhiễm trùng da, viêm mô tế bào,…
Viêm nặng, áp xe hạch và các vùng lân cận.
Điều trị:
Phát hiện bệnh càng sớm sẽ càng tốt cho việc điều trị.
Sử dụng kháng sinh nếu chẩn đoán xác định viêm hạch lympho do vi khuẩn.
Sử dụng thuốc kháng viêm, giảm đau để làm giảm tình trạng sưng viêm hạch gây cảm giác đau đớn, khó chịu cho bệnh nhân, ngăn chặn quá trình viêm hạch tiến triển.
Chỉ định phẫu thuật cắt bỏ hạch lympho nếu chẩn đoán xác định đó là nguyên nhân gây tắc nghẽn hệ thống bạch huyết.
Những trường hợp hạch sưng và đau nhẹ, người bệnh có thể sử dụng các thuốc không kê toa như paracetamol hoặc ibuprofen. Tuy nhiên cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên môn khi trước khi sử dụng thuốc, đặc biệt không được tự ý sử dụng thuốc kháng sinh.
Theo giảng viên Cao đẳng Dược cho biết: Hạch bạch huyết là một cơ quan rất quan trọng trong cơ thể. Vì vậy, viêm hạch bạch huyết do bất kỳ nguyên nhân nào cũng là một dấu hiệu nguy hiểm cho sức khỏe mà chúng ta không nên bỏ qua.
Clofibrate là thuốc được các chuyên gia y tế chỉ định điều trị các tình trạng rối loạn lipid máu, tăng nồng độ triglycerid huyết thanh rất cao, giúp cải thiện tình trạng sức khỏe và giảm nguy cơ các biến chứng của tăng lipid máu.
Nhiễm ký sinh trùng đường ruột là vấn đề phổ biến, nhất là ở những người có thói quen ăn uống không lành mạnh hoặc hệ tiêu hóa kém. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.
Viêm dạ dày tá tràng là bệnh lý đường tiêu hóa phổ biến có thể điều trị nếu phát hiện sớm. Tuy nhiên, nhiều người thường chủ quan và chỉ khám khi bệnh đã nặng. Dưới đây là hướng dẫn ngắn gọn về cách phòng ngừa bệnh hiệu quả.
