Lạc tiên tên gọi khác là Chùm bao, Nhãn lồng, Cỏ hồng tiên (Thái), Dây lưới, Mấm nêm,... thuộc họ Lạc tiên. Danh pháp khoa học là Passifloraceae. Trong y học cổ truyền, Lạc tiên có tác dụng an thần, điều kinh, chữa suy nhược thần kinh, phù thũng, ho
Theo giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteurcho biết tên tiếng việt là: Lạc tiên, Nhãn lồng, Chùm bao, Cỏ hồng tiên (Thái), Mác quánh mon (Tày), Dây lưới, Mấm nêm, Mò pì
Tên khoa học:Passiflora foetida L.
Giới: Plantae
Bộ: Malpighiales
Họ: Passifloraceae (Lạc tiên).
Chi: Passiifloraceae
Loài: P.foetida
Mô tả
Lạc tiên là loại dây leo bằng tua cuốn, thân mềm, có nhiều lông.
Lá mọc so le, dài khoảng 6-10 cm, rộng 6-8 cm, có lông mịn và xẻ sâu thành 3 thuỳ, đáy lá có hình tim, cuống lá dài khoảng 7cm. Đầu tua cuống thành hình lò xo.
Tua cuốn mọc từ nách lá.
Hoa màu trắng, có tràng phụ màu tím.
Quả tròn, bao bởi lá bắc như cái bao bọc bên ngoài. Quả chín vàng, ăn được. Toàn cây có lông.
Hoa đơn độc, có 5 cánh màu trắng hoặc tím nhạt, đường kính 5cm, lá đài màu trắng phía dưới có gân xanh, dưới lá đài có 3 gân chính và các gân phụ trông giống như lá nhưng không có phiến mà chỉ có gân. Mỗi một đĩa có 2 tầng tua, mặt tua trên màu tím bên trong thì màu vàng, trong cùng có các lông mịn. Trụ cao có đầu màu tím đỏ, có 5 nh với bao phấn màu vàng gục xuống dưới.
Bộ phận dung:
Toàn cây
Phân bố, thu hoạch và chế biến:
Phân bố: Từ thời xưa, Pháp đã dùng loài cây này làm thuốc an thần, sau đó mới được du nhập vào Việt Nam và được nhân dân dùng rộng rãi. Ở Viêt Nam, Lạc tiên phân bố rộng rãi khắp cả nước
Thu hoạch: Lạc tiên được thu hái vào mùa xuân , mùa hạ.
Chế biến: Có thể dùng cây tươi hoặc phơi khô rồi sắc uống hoặc ngâm rượu.
Bào chế được tiến hành như sau:
Làm sạch các bộ phận rồi dùng tươi.
Rửa sạch cây, cắt ngắn thành từng khúc phơi khô, sấy hoặc sao vàng, sau đó có thể tán thành bột để sử dụng.
Thành phần hóa học:
Lạc tiên có chứa Alcaloid, Flavonoid, Saponin
Tác dụng của Lạc tiên
Theo y học hiện đại
An thần, gây ngủ
Theo y học cổ truyền
Tính vị, quy kinh: Vị ngọt và đắng. Tính mát. Quy vào kinh tâm, can.
Chủ trị: An thần dễ ngủ: Tim hồi hộp, tâm phiền muộn, mất ngủ.
Thanh nhiệt, giải độc, sử dụng trong các trường hợp cơ thể háo khát, đau mắt đỏ...
Công dụng, chỉ định và phối hợp:
Ngọn non Lạc tiên có thể dùng chế biến thành món luộc hoặc món canh. Quả chín vàng ăn có vị chua ngọt, có các tác dụng như giảm suy nhược thần kinh, mất ngủ, ngủ không sâu giấc, phụ nữ hành kinh sớm. Ngoài ra còn dung để trị ho, phù thũng, viêm mủ da, lở loét ngoài da. Ở Ấn Ðộ, người ta dùng lá sắc lấy nước để trị thiếu máu và hen suyễn, quả dùng để gây nôn; lá tươi dùng đắp ngoài hoặc trị choáng váng và đau đầu.
Lạc tiên phơi hoặc sấy khô
Liều lượng và cách dùng
Liều dùng để chữa mất ngủ, an thần, suy nhược thần kinh: Là từ 20g đến 40g một ngày, dạng thuốc sắc, siro, rượu thuốc, cao lỏng, nên uống trước khi ngủ.
Trị mẩn ngứa: Dây và lá Lạc tiên nấu nước tắm hằng ngày đến khi khỏi hẳn:
Một số bài thuốc chữa bệnh dân gian đơn giản từ Lạc tiên
Cách thực hiện: Sắc tất cả các vị trên lấy nước uống.
Hỗ trợ điều trị mất ngủ, rối loạn giấc ngủ
Bài 1:
Chuẩn bị: 50gr Lạc tiên, 30gr Lá vông, 10gr Lá dâu tằm, 20gr Tâm sen,
Thực hiện: Luộc hoặc nấu canh như những loại rau xanh khác. Nên dùng vào buổi tối.
Bài 2:
Chuẩn bị: Lạc tiên phơi khô
Thực hiện: Hãm khoảng 50gr Lạc tiên khô với khoảng 1,5 lít nước trong khoảng 10 phút, dùng như trà.
Trị chứng đau nhức, khó ngủ ở người lớn tuổi
Chuẩn bị: Lạc tiên 500gr, hoa Thiên lý 300gr, lá Mướp đắng non 100gr
Thực hiện: Sao vàng các vị trên, phơi hoặc sấy khô sau đó tán thành bột mịn. Dùng pha nước uống như trà, mỗi lần pha khoảng 100ml nước ấm. Nếu thấy đắng, có thể cho thêm 50gr đậu xanh tán nhuyễn để giảm vị đắng. Nên dùng liên tục từ 2 đến 4 tháng để đạt kết quả tốt nhất và lâu dài hơn.
Lưu ý khi sử dụng Lạc tiên
Ở Việt Nam, ngoài loại Lạc tiên được trình bày phía trên, cũng có các loại Lạc tiên khác, khi sử dụng cần chú ý tránh nhầm lẫn:
Lạc tiên Nam Bộ: Cũng là loại Dây leo nhưng cành dẹt hơn và ở thân cành có khía rãnh. Lá thuôn hẹp, phần gốc và đầu của lá bo tròn, mép lá không có răng cưa. Mặt trên lá nhẵn bóng, mặt dưới có long nhưng rất ít. Hoa có màu trắng. Quả hình trứng, nhẵn bóng. Cây này lại không có tác dụng an thần.
Lạc tiên tây: Dạng dây leo dài khoảng 10m. Thân có rãnh, vỏ thân lúc đầu có màu xám, sau chuyển màu đỏ tía, mọc so le. Hoa màu trắng, có mùi thơm. Quả có dạng hình trứng, khi chín có màu vàng, vị chua, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc.
Lạc tiên trứng: Dạng dây leo, thân mảnh, dài hơn 10m. Thân mềm, hình trụ, có rãnh dọc, nhiều long mọc thưa thớt. Lá mọc so le. Hoa có màu trắng, cuống màu trắng. Quả có dạng hình trứng, mọng nướ, khi chín có màu cam. Ở Việt Nam, Lạc tiên trứng thường có mặt ở Kỳ Sơn, Nghệ An. Lạc tiên trứng chứa nhiều vitamin, khoáng chất tốt cho sức khỏe nên thường dùng làm thực phẩm, nước giải khát, làm thuốc bổ thần kinh và kích thích tiêu hóa.
Bảo quản Lạc tiên
Theo giảng viên Cao đẳng Dược cho biết: Rửa sạch, phơi khô thân và lá cây, bảo quản ở nơi khô thoáng, tránh ẩm mốc. Có thể để lâu, dùng dần.
Clofibrate là thuốc được các chuyên gia y tế chỉ định điều trị các tình trạng rối loạn lipid máu, tăng nồng độ triglycerid huyết thanh rất cao, giúp cải thiện tình trạng sức khỏe và giảm nguy cơ các biến chứng của tăng lipid máu.
Nhiễm ký sinh trùng đường ruột là vấn đề phổ biến, nhất là ở những người có thói quen ăn uống không lành mạnh hoặc hệ tiêu hóa kém. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.
Viêm dạ dày tá tràng là bệnh lý đường tiêu hóa phổ biến có thể điều trị nếu phát hiện sớm. Tuy nhiên, nhiều người thường chủ quan và chỉ khám khi bệnh đã nặng. Dưới đây là hướng dẫn ngắn gọn về cách phòng ngừa bệnh hiệu quả.
Lorazepam là thuốc được sử dụng điều trị các chứng lo âu, rối loạn co giật, động kinh, mất ngủ, hỗ trợ các thuốc chống buồn nôn liên quan đến hóa trị ung thư.
