Củ nén là một loại gia vị đặc trưng, phổ biến và quen thuộc trong ẩm thực hàng ngày của người Việt, củ nén không chỉ đa dạng về dinh dưỡng mà còn có khả năng chữa bệnh rất hiệu quả.
Củ nén là một loại gia vị đặc trưng, phổ biến và quen thuộc trong ẩm thực hàng ngày của người Việt, củ nén không chỉ đa dạng về dinh dưỡng mà còn có khả năng chữa bệnh rất hiệu quả.
Củ nén hay còn được gọi là hành tăm, hành nén, nén... mang tên khoa học là Allium schoenoprasum hoặc Allium odorum L., thuộc họ Hành (Alliaceae). Các bộ phận của cây được sử dụng bao gồm lá, hoa và củ.
Cây sống lâu năm, xuất xứ chưa rõ ràng, thường được tìm thấy ở Bắc Mỹ, châu Âu và châu Á. Cây thích hợp với khí hậu nhiệt đới và phát triển tốt trong điều kiện trồng trọt lâu dài. Ở Việt Nam, cây này phổ biến trên khắp các tỉnh thành, đặc biệt là ở miền Trung từ Quảng Nam đến Quảng Trị.
Cây nén thuộc thân hành
Cây thích sáng và có thể chịu được ánh sáng râm nhẹ. Tuy nhiên, cần được chiếu sáng từ 6-8 giờ mỗi ngày. Đất trồng cần có độ pH thích hợp, độ ẩm tốt và thoát nước hiệu quả, thường là đất thịt pha cát và giàu mùn với độ ph từ 6.5 đến 7.
Cây được trồng bằng cách sử dụng củ và cần chọn những củ có vỏ bóng, tròn và nguyên vẹn để đảm bảo hiệu suất tốt. Trồng từ hạt thường dẫn đến hiệu suất thấp và yêu cầu nhiều công chăm sóc hơn.
Cây thích ẩm nhưng không thích ngập úng. Khi lá mọc ra, cần tránh tưới nước vào gốc cây để tránh gây ra hiện tượng bật gốc. Cây có thể sống từ 1-2 năm và có thể phát triển quanh năm nhưng thời gian gieo trồng tốt nhất là vào mùa xuân.
Lá có thể thu hoạch sau khoảng 60 ngày, có thể dùng tay hoặc kéo cắt gần gốc cây. Còn củ thường được thu hoạch sau khoảng 200 ngày sau khi gieo trồng và nên nhổ cả củ lẫn gốc.
Sau khi thu hoạch, củ nén cần được rửa sạch và loại bỏ các chất bẩn, sau đó bảo quản trong bọc kín, ở nơi thoáng mát và tránh ánh sáng trực tiếp của mặt trời. Việc để trong ngăn mát của tủ lạnh là phương pháp bảo quản tốt nhất để giữ cho củ nén lâu hơn, đôi khi cần phơi nắng để tránh mốc.
Củ nén là nguồn tài nguyên phong phú về thành phần hóa học, được nghiên cứu và ghi nhận trong nhiều tài liệu khác nhau:
Trong 100 gram củ nén, bạn có thể tìm thấy khoảng 30 kcal năng lượng, 4.35 gram carbohydrat, 3.27 gram protein, và 0.73 gram chất béo, cùng với 2.5 gram chất xơ. Ngoài ra, củ nén còn cung cấp một loạt các vitamin như vitamin C (58.1 mg) và vitamin A (4350 UI), cũng như các khoáng chất như canxi (92 mg), sắt (1.6 mg), magiê (42 mg), kali (296 mg), natri (3 mg), folate và phospho.
Ngoài ra, củ nén còn chứa nhiều chất dinh dưỡng khác như protein (1.5 gram), nước (88 gram), chất béo (0.3 gram), chất xơ (0.7 gram), tro (0.6 gram), canxi (36 mg), sắt (0.8 mg), phosphorus (40 mg), và các vitamin B (0.03 mg), cùng với các chất như lectin, lutein và zeaxanthin, acillin...
Vảy hành cũng chứa nhiều chất có lợi cho sức khỏe như quercetin, spiraeosid, flavonoid...
Lá của cây củ nén chứa các thành phần như tinh dầu lưu huỳnh như allylpropyl disulfua, diallyl disulfua, pentyhydrodislfid và metypentydisufid, cũng như nhiều silicium...
Củ nén là gia vị quen thuộc trong gia đình
Củ nén tốt cho phụ nữ mang thai
Cách sử dụng củ nén có thể thay đổi tùy theo mục đích sử dụng:
Lưu ý khi sử dụng:
Giảng viên tại Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cập nhật và chia sẻ