Thiếu máu là tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 1/3 dân số thế giới, nhưng ít người biết rõ nguyên nhân và tác hại của nó. Thiếu máu có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, làm gián đoạn chức năng cơ quan do thiếu oxy.
Cơ thể có ba loại tế bào máu: hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu, mỗi loại thực hiện nhiệm vụ riêng. Trong đó, hồng cầu chứa hemoglobin, được sản xuất liên tục trong tủy xương, có chức năng vận chuyển oxy từ phổi đến các mô và CO2 ngược lại. Vậy thiếu máu là gì và nguyên nhân do đâu?
Thiếu máu
Thiếu máu là tình trạng cơ thể không có đủ tế bào hồng cầu khỏe mạnh để đáp ứng nhu cầu. Sự thiếu hụt huyết sắc tố (hemoglobin) khiến hồng cầu không thể phát triển đầy đủ, dẫn đến tình trạng thiếu máu. Bác sĩ chẩn đoán thiếu máu dựa vào kết quả xét nghiệm, khi chỉ số hemoglobin giảm 5% so với giá trị tham chiếu.
Nguyên nhân
Nguyên nhân dẫn đến suy giảm huyết sắc tố và hồng cầu rất đa dạng, phổ biến gồm:
Chảy máu lớn do tai nạn hoặc bệnh lý đường tiêu hóa như loét dạ dày, ung thư.
Sử dụng thuốc chống viêm không steroid lâu dài.
Mất máu do rối loạn kinh nguyệt.
Tế bào hồng cầu bị phá hủy do bệnh lupus, sốc nhiễm trùng, hoặc các bệnh lý huyết học bẩm sinh.
Lách to làm tế bào hồng cầu dễ vỡ.
Tích tụ chất độc trong máu do hóa chất, nọc độc rắn, hoặc bệnh lý gan, thận.
Tăng huyết áp, ung thư, và rối loạn đông máu.
Khiếm khuyết tế bào hồng cầu hoặc giảm sản xuất do bệnh lý tủy xương, thiếu sắt, vitamin, acid folic, hoặc hormone.
Đối tượng nguy cơ
Ngoài các nguyên nhân trên, những đối tượng như trẻ sinh non, trẻ đang phát triển, phụ nữ mang thai và cho con bú, người cao tuổi, và những người mắc bệnh mạn tính có nguy cơ cao bị thiếu sắt và tế bào hồng cầu do nhu cầu cơ thể tăng cao.
Nhận biết bệnh thiếu máu như thế nào?
Các dấu hiệu của bệnh thiếu máu
Triệu chứng thiếu máu phụ thuộc vào nguyên nhân và tình trạng sức khỏe của từng người. Dưới đây là một số dấu hiệu điển hình:
Dấu hiệu nhận biết:
Cơ thể xanh xao, sụt cân, thường xuyên cảm thấy mệt mỏi và đau đầu.
Da và niêm mạc nhợt nhạt, có thể biến sắc, xanh hoặc vàng.
Người bệnh dễ bị hoa mắt, chóng mặt, khó thở, đau tức ngực, tim đập nhanh không đều.
Lòng bàn tay và chân lạnh.
Trong giai đoạn đầu, triệu chứng thường không rõ ràng do thiếu máu nhẹ. Tuy nhiên, nếu kéo dài mà không được điều trị, tình trạng sẽ trở nên nghiêm trọng hơn và gây nguy hiểm.
Tác hại: Thiếu hụt tế bào hồng cầu hoặc huyết sắc tố có thể hồi phục nếu phát hiện sớm và can thiệp kịp thời. Ngược lại, nếu mất máu quá nghiêm trọng hoặc do bệnh lý ảnh hưởng đến cơ quan, sức khỏe sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, thậm chí có nguy cơ tử vong.
Dù triệu chứng thiếu máu nhẹ có thể không rõ ràng nhưng vẫn đủ để giảm chất lượng cuộc sống. Trong trường hợp thiếu hoặc mất máu nặng, có thể gặp các biến chứng như:
Sinh hoạt hàng ngày bị ảnh hưởng, người bệnh thường xuyên mệt mỏi hoặc ngất xỉu, giảm tinh thần.
Suy tim và suy hô hấp nếu thiếu hồng cầu hoặc huyết sắc tố kéo dài.
Nguy cơ sinh non hoặc ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi nếu mẹ bị thiếu máu trong thai kỳ.
Mất một lượng máu lớn trong thời gian ngắn có thể dẫn đến tử vong.
Thiếu máu nên ăn gì để cải thiện?
Chế độ dinh dưỡng hợp lý và bổ sung sắt là rất quan trọng để cải thiện sức khỏe và tình trạng thiếu hoặc mất máu. Nhiều bệnh nhân thiếu máu nhẹ có thể không cần can thiệp y tế mà chỉ cần điều chỉnh chế độ ăn uống. Vậy bệnh nhân thiếu máu nên ăn gì?
Thịt bò là thực phẩm hàng đầu cung cấp sắt, đồng thời cũng chứa nhiều protein, selen, kẽm và vitamin, giúp cơ thể phục hồi sức khỏe nhanh chóng.
Cá biển cũng rất giàu sắt và omega-3, tốt cho những người bị thiếu sắt hoặc hồng cầu, hỗ trợ sức khỏe tim mạch và não bộ, đồng thời tăng cường sức đề kháng.
Các loại đậu là nguồn cung cấp sắt phong phú, cùng với nhiều chất xơ và vitamin C có lợi cho cơ thể.
Ngoài ra, một số thực phẩm khác nên bổ sung vào chế độ ăn để cung cấp sắt bao gồm thịt gà, rau xanh đậm, trứng, sữa, ngũ cốc nguyên cám và các loại hạt như hạt bí, hạt chia, óc chó, hạnh nhân, chà là, v.v.
Hy vọng những thông tin về tình trạng thiếu máu sẽ giúp ích cho bạn trong cuộc sống. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ thiếu sắt, huyết sắc tố hoặc hồng cầu, hãy tìm đến cơ sở y tế uy tín để kiểm tra và tham khảo ý kiến bác sĩ về phương pháp điều trị.
Thuốc hỗ trợ tiêu hoá cho trẻ là lựa chọn phổ biến của nhiều phụ huynh khi thấy trẻ có các biểu hiện bất thường về tiêu hoá. Tuy nhiên, việc dùng thuốc hỗ trợ tiêu hoá cho trẻ có thực sự tốt không? Nên sử dụng khi nào và lưu ý gì khi dùng?
Bạch chỉ nam (Millettia pulchra Kurz) thuộc họ Đậu, mọc tự nhiên ở miền Bắc và rải rác miền Nam Việt Nam. Trong y học cổ truyền, rễ cây được dùng trị cảm mạo, sốt, không ra mồ hôi, ngạt mũi, đau nhức, viêm da dị ứng sơn và hỗ trợ chữa đậu mùa.
Sổ mũi, nghẹt mũi, ngứa họng và ho là triệu chứng phổ biến của cảm lạnh. Thuốc cảm là giải pháp hiệu quả cho tình trạng này. Vậy bạn đã biết thuốc cảm gồm những loại nào và cách dùng đúng chưa?
Mỗi khi đến kỳ kinh nguyệt, những cơn đau bụng kinh thường gây khó chịu, mệt mỏi, ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hàng ngày của chị em. Vậy, nên uống gì và tránh uống gì khi bị đau bụng kinh?
