Bạch đầu ông (Hồ vương sứ giả) là dược liệu có tác dụng kháng khuẩn, hỗ trợ điều trị lỵ amip và viêm nhiễm. Nhờ đó, nó được dùng trong các bài thuốc trị viêm gan cấp, viêm ruột, tiêu chảy, viêm âm đạo,…
Hãy DSCKI, giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM - trường Cao đẳng Y Dược TPHCM cùng tìm hiểu thêm về vị thảo dược hoang dã này nhé!
1. Đặc điểm chung dược liệu
Tên gọi khác: Bạch đầu thảo, Phấn thảo, Phấn nhũ thảo, Miêu đầu hoa, Hồ vương sứ giả,
Tên khoa học: Vernonia cinerea -Họ: Mao lương (Ranunculaceae)
1.1. Mô tả thực vật
Bạch đầu ông là cây thân thảo nhỏ, cao từ 30 – 80cm. Thân cây thẳng đứng, có khía, màu xanh lục và phủ lông tơ mềm trắng. Rễ có hình trụ, hơi cong, dài khoảng 6 – 20cm, bên ngoài màu nâu đất, có rãnh dọc.
Lá mọc so le, có nhiều hình dạng như hình dài, hình mũi mác hoặc hình quả trám, mép lá có răng cưa nhỏ.
Hoa mọc thành cụm hình đầu, màu tím, lá bắc dài hơn cụm hoa.
Quả hình trứng ngược, dẹt, màu vàng nâu.
Cây và Hoa bạch đầu ông
1.2. Phân bố,sinh trưởng:
Bạch đầu ông phân bố nhiều ở châu Phi, châu Đại Dương và khu vực Đông Á, chúng sinh trưởng và phát triển tốt ở vùng khí hậu nhiệt đới.
Ở Việt Nam nước ta, cây mọc hoang khắp các nơi đường đi, bãi cát, bờ ruộng, những nơi có đất ẩm...
2. Bộ phận dùng- thu hái, chế biến
Bộ phận dùng: Toàn cây được sử dụng để làm thuốc.
Thời điểm thu hái: Quanh năm, nhưng tốt nhất là vào mùa hè.
Chế biến: Có thể dùng tươi hoặc dùng dạng khô. Rễ có thể tẩm rượu sao qua để tăng công dụng.
Bảo quản: Ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm mốc.
3. Thành phần hóa học
Bạch đầu ông chứa nhiều hoạt chất quý như Anemonol, Glucose, Proanemonin, Pulsatoside, Anemonin, Okinalin, Ranunculin, Oleanolic acid, Stigmasterol,…
Ngoài ra, còn có nhiều nguyên tố vi lượng như Fe, Mg, Al, Mn, Si, Ca,…
4. Tác dụng dược lý
*Theo nghiên cứu hiện đại
- Kháng vi sinh vật: Ức chế vi khuẩn Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Shigella dysenteriae.
- Trị lỵ amip: Có tác dụng với Entamoeba histolytica, Trichomonas vaginalis.
- Trị lao xương, lao hạch: Có hiệu quả nhưng cần sử dụng lâu dài.
Rễ Bạch đầu ông cùng với Hoàng liên, Hoàng bá, Trần bì.
Sắc nước uống ấm. (theo bài thuốc “Bạch đầu ông thang”)
6.2. Bài thuốc chữa lỵ amip
Nguyên liệu: Bạch đầu ông 40g.
Cách dùng: Sắc lấy nước uống, có thể kết hợp thụt hậu môn với nước thuốc
6.3. Bài thuốc trị trĩ sưng đau
Nguyên liệu: Rễ bạch đầu ông tươi.
Cách dùng: Giã nát, đắp trực tiếp lên vùng trĩ.
6.4. Bài thuốc trị viêm gan cấp gây vàng da
Nguyên liệu: Bạch đầu ông, diệp hạ châu (mỗi vị 30g).
Cách dùng: Sắc uống liên tục trong 10 ngày.
6.5. Bài thuốc trị trẻ nhỏ bị rụng tóc
Nguyên liệu: Rễ bạch đầu ông tươi.
Cách dùng: Giã nát, đắp vào ban đêm.
6.6. Bài thuốc trị lỵ kèm sưng họng vào mùa xuân hè
Nguyên liệu: Mộc hương 15g, hoàng liên và bạch đầu ông mỗi vị 30g.
Cách dùng: Sắc với 5 bát nước còn lại 1,5 bát, chia thành 3 lần uống.
6.7. Bài thuốc trị suy nhược thần kinh
Nguyên liệu: Rau bợ, chua me đất mỗi vị 12g, hy thiêm và bạch đầu ông mỗi vị 15g.
Cách dùng: Sắc lấy nước uống, dùng trong 10 ngày.
6.8. Bài thuốc trị viêm âm đạo, ngứa ngáy
Nguyên liệu: Khổ sâm, bạch đầu ông (mỗi vị 20g).
Cách dùng: Nấu nước rửa âm đạo..
6.9. Bài thuốc trị ho, sốt và sổ mũi
Nguyên liệu: Bạch đầu ông Lá gừa (sanh), ngũ trảo, rễ bồ hòn và mỗi vị 15g.
Cách dùng: Đem sắc với nước, dùng liên tục trong vòng 3 – 5 ngày.
7. Lưu ý khi sử dụng
- Không dùng cho người bị tiêu chảy do hư hàn.
- Không nên sử dụng cho Phụ nữ mang thai và đang cho con bú.
- Người có cơ địa mẫn cảm cần thận trọng.
- Khi dùng tươi, cần kiểm tra phản ứng của cơ thể để tránh kích ứng.
8. Kết luận và hướng phát triển sản phẩm
Cây Bạch Đầu Ông là một dược liệu quý với tiềm năng ứng dụng rộng rãi trong y học. Các nghiên cứu đã khẳng định hoạt tính sinh học của các hợp chất phân lập từ cây, đặc biệt trong các liệu pháp kháng viêm, kháng ung thư và kháng oxy hóa. Trong y học dân gian, cây được sử dụng để điều trị viêm gan, bệnh ngoài da, suy nhược thần kinh, huyết áp cao, cũng như hỗ trợ chữa rắn cắn và nhiễm trùng da.Tuy nhiên, việc sử dụng cần đúng cách và có sự tư vấn từ chuyên gia để đảm bảo hiệu quả và an toàn.
Trong tương lai, cây Bạch Đầu Ông có thể được nghiên cứu sâu hơn để phát triển thành các sản phẩm tiện lợi như viên nang, trà thảo dược hoặc cao lỏng, giúp nâng cao hiệu quả điều trị và mở rộng ứng dụng trong dược phẩm./.
Teicoplanin là một kháng sinh glycopeptide được sử dụng để điều trị một loạt các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gram dương. Nó đặc biệt hiệu quả chống lại các vi khuẩn như Staphylococcus aureus và Enterococcus faecalis,…
Có nhiều trong thực phẩm giàu vitamin B5 từ tự nhiên như thịt bò, cá hồi, trứng, bơ, nấm, hạt hướng dương. Hiểu rõ nguồn dinh dưỡng này giúp bạn xây dựng chế độ ăn cân bằng, đảm bảo cung cấp đủ vitamin B5 cần thiết.
Cây Dương sỉ là một vị thuốc được sử dụng trong các bài thuốc của y học cổ truyền có tác dụng chữa bệnh hiệu quả các bệnh phong thấp, tiêu chảy, bong gân, cầm máu,…Hãy cùng tìm hiểu những lợi ích tuyệt vời của thảo dược này nhé.!
Cây Vòi voi là vị thuốc được sử dụng trong các bài thuốc đông y chữa bệnh đau nhức xương khớp, bệnh á sừng, mụn nhọt, phong thấp, sưng khớp, viêm xoang, viêm da cơ địa,...
