Cây Trạng nguyên (hoa Giáng sinh):ý nghĩa và công dụng

• 6 cách giải độc gan đơn giản và hiệu quả
• Gạo đen – Lợi ích và Công dụng bất ngờ
• Hoa thiên lý: Thảo dược tự nhiên với nhiều lợi ích sức khỏe

Cây hoa Trạng Nguyên (hoa giáng sinh)

Hãy cùng DSCKI, giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM - trường Cao đẳng Y Dược Pasteur tìm hiểu về ý nghĩa và công dụng của hoa Trạng nguyên (hoa Giáng sinh)này nhé!

1. Vài nét về cây trạng nguyên

Cây Trạng nguyên có tên khoa học là Euphorbia pucherrima, thuộc họ Thầu dầu (Euphobiaceae). Cây này thường xuất hiện ở thiền viện Trúc Lâm Phương Nam hay bến Ninh Kiều – Cần Thơ, với lá bắc đẹp hơn hoa, thường màu đỏ rực. Màu đỏ của lá bắc được gọi là "hồng," tượng trưng cho điều cát tường và may mắn theo quan niệm truyền thống. Cây còn có tên gọi khác như Nhất Hồng phẩm, Diệp thượng hoa, Tinh tinh mộc. Tại Bắc Mỹ, nó còn được biết đến là "Christmas flower" (hoa giáng sinh), với câu chuyện truyền thuyết về một đứa trẻ hái hoa và tặng Chúa Giêsu vào đêm Noel. Hiện nay, ngoài màu đỏ truyền thống, Trạng nguyên còn có các biến thể khác với màu lá đa dạng như hồng, vàng nhạt, trắng sữa, dâu kem, hoặc màu hỗn hợp khác nhau.

Hoa Trạng nguyên

1.1. Mô tả thực vật về cây:

Cây hoa trạng nguyên là loại cây nhỡ, có mủ trắng.

Lá của cây có hình bầu dục, mũi mác hơi thuôn ở gốc và nhọn đầu, có 2-3 thuỳ ở bên cạnh, mặt dưới được phủ lông.

Cụm hoa nằm ở ngọn, được bao bọc bởi lá bắc màu đỏ tươi, có hình mũi mác. Cụm hoa có dạng ngù với 4-7 nhánh, bên trong thường chứa 2 loại hoa; hoa đực thường chỉ có 1 nhị, còn hoa cái có cuống dài mang bầu với lông tơ và 3 đầu nhuỵ xẻ đôi.

1.2. Phân bố, sinh trưởng:

Cây hoa trạng nguyên là loại cây nguyên sản xuất phát từ Trung Mỹ, và đã được nhập vào Việt Nam để trở thành cây cảnh, đặc biệt cụm hoa ở ngọn có màu đỏ đẹp là do lá bắc của cây tạo thành

2. Bộ phận dùng:  

Toàn bộ cây hoa trạng nguyên được sử dụng để làm thuốc, được gọi là "Herba Euphorbiae Pulcherrimae".

3. Ý nghĩa và công dụng của cây:

3.1. Ý nghía về loài hoa trạng nguyên:

Theo văn hóa phương Tây, cây Hoa Trạng nguyên, hay còn gọi là Christmas Star hoặc Winter Rose, thường nở hoa vào mùa đông lạnh giá, tượng trưng cho ngọn đèn sáng giữa đêm đông.

3.2. Ý nghĩa về phong thủy:

Dưới góc nhìn phong thủy, cây trạng nguyên biểu tượng cho sự khởi sắc và thành công. Nó mang đến ý nghĩa của sự thành công, may mắn và an khang thịnh vượng.

Ngoài ra:

- Hoa trạng nguyên còn mang ý nghĩa của sự may mắn, tốt lành và thành công trong các lĩnh vực như thi cử, sự nghiệp. Cây Trạng nguyên được coi là biểu tượng của những người ưu tú, tài năng và đức độ, đặc biệt là những con người xuất sắc của Việt Nam.

-  Hoa Trạng nguyên thực chất là phần hoa màu được bao bọc bởi những lá bắc màu đỏ rực rỡ. Các lớp lá bắc này xếp thành từng tầng, giống như những chiếc lồng đèn đỏ lấp lánh, tạo nên vẻ kiêu sa và đặc biệt. Đặc biệt, trong dịp đầu năm, Hoa Trạng nguyên mang đến không khí bình an và thuận lợi, điều này làm cho cây trở thành sự ưu chuộng của nhiều người.

3.3. Ý nghĩa về cung mệnh:

Trong phong thủy, lá cây có màu đỏ và vàng thường được liên kết với hành Hỏa và hành Thổ. Do cây Trạng nguyên có lá bắc trắng, nó phù hợp với mệnh Kim. Điều này làm cho việc trồng cây này trong nhà được coi là mang lại nhiều thuận lợi và may mắn cho những người có mệnh Hỏa, Thổ, và Kim trong cuộc sống.

4. Tác dụng - Công dụng Trong y học

Cây Trạng nguyên, một loại cây có nguồn gốc từ phương Tây và được sử dụng làm cây cảnh ở nước ta, có tiềm năng trong lĩnh vực y học với những đặc điểm sau:

- Vị đắng chát, tính lương mát và có độc tính nhẹ.

- Theo kinh nghiệm dân gian, cây Trạng nguyên có thể được sử dụng để giảm sưng, sát trùng vết thương ngoài da và đắp lên chỗ bị rắn rết cắn hoặc các vết thương khác để hỗ trợ quá trình lành.

- Ở Trung Quốc, Trạng nguyên được ứng dụng để cầm máu và băng bó khi xảy ra gãy xương và chấn thương bầm tím do đòn ngã. Cây cũng được sử dụng trong việc chăm sóc phụ nữ trong giai đoạn kinh nguyệt quá nhiều.

- Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng cây Trạng nguyên chứa chất chitosan, có khả năng diệt khuẩn và chống lại vi khuẩn E. pulcherrima, thể hiện hoạt tính kháng khuẩn.

- Ngoài ra, các triterpen được phân lập từ cây này cũng đã được nghiên cứu và cho thấy khả năng chống lại tế bào ung thư Ehrlich theo tạp chí Planta Medica.

4. Chú ý về độc tính của cây khi sử dụng

Hoa Trạng nguyên chứa nhiều nhựa trắng, loại nhựa này có thể gây kích ứng cho da và niêm mạc dạ dày. Việc vô tình hoặc cố ý ăn lá Trạng nguyên có thể dẫn đến các tình trạng tiêu chảy hoặc buồn nôn. Đối với những người có cơ địa nhạy cảm với nhựa, cây này có thể gây dị ứng, biểu hiện như viêm da khi tiếp xúc với da và môi, cũng như có thể gây mờ mắt nếu chất nhựa bị rơi vào mắt. Một số trường hợp ngộ độc đã được ghi nhận, ví dụ như một em bé 2 tuổi qua đời sau khi ăn lá Trạng nguyên năm 1919, điều này có thể liên quan đến hiện tượng dị ứng với latex (nhựa cây).

Cây Hoa Trạng nguyên (nhất phẩm hồng)

Cây Hoa Trạng nguyên không mang lại nguy cơ nguy hiểm đến tính mạng và thường được trồng làm cây cảnh, đặc biệt phổ biến trong dịp Tết. Cây Trạng nguyên cũng được cho là có khả năng chữa trị một số bệnh như giảm sưng, sát trùng vết thương ngoài da, và được sử dụng trong các tình huống như cầm máu và băng bó khi gãy xương hoặc chấn thương bầm tím do đòn ngã.

Tuy nhiên, cần lưu ý tránh tiếp xúc với nhựa cây, đặc biệt là trong gia đình có trẻ nhỏ vì lá Trạng nguyên có màu sắc bắt mắt và thu hút trẻ. Theo nghiên cứu, một số người có biểu hiện dị ứng khi tiếp xúc với hoa Trạng nguyên, vì vậy trước khi sử dụng cây cho mục đích điều trị, nên tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả, tránh tác dụng phụ có thể xảy ra./.

DsCKI. Nguyễn Quốc Trung

Nguồn: Tin tức Y Dược – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur