Địa liền là vị thuốc quý được sử dụng trong đông y có tác dụng trong điều trị một số trường hợp đau nhức xương khớp và bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa như đau dạ dày, đầy bụng, lạnh bụng,…
Địa liền là vị thuốc quý được sử dụng trong đông y có tác dụng trong điều trị một số trường hợp đau nhức xương khớp và bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa như đau dạ dày, đầy bụng, lạnh bụng,…
Hãy DSCKI, giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM - trường Cao đẳng Y Dược TPHCM cùng tìm hiểu những công dụng của vị thuốc này nhé.!
Cây Địa liền
Cây địa liền có tên gọi khác là Thiền liền, Tam nại, Sơn nại, Sa khương. Danh pháp khoa học Kaempferia galanga L., thuộc họ Gừng – Zingiberaceae.
Địa liền thuộc cây thân thảo, sống lâu năm. Lá hình trứng gần tròn, có bẹ, mọc xòe ra trên mặt đất, phiến lá nhẵn bóng, dài 8 – 10cm, rộng 6 – 7 cm, mép lá nguyên. Cụm hoa có màu trắng pha tím, mọc ở nách lá, không có cuống,. Thân rễ có nhiều rễ củ nhỏ, hình trứng, mọc nối tiếp nhau, nhiều vân ngang.
Cây địa liền được trồng hay mọc hoang nhiều ở các nước Châu Á như Thái Lan, Lào, Campuchia, Việt Nam, Trung Quốc, Ấn Độ, Malaysia và Indonesia.
Bộ phận sử dụng làm thuốc của cây Địa liền là Thân rễ. Thu hái vào mùa đông xuân. Sau khi thu hái về, rửa sạch, thái miếng, phơi khô dưới nắng, không được sấy bằng than.
Thành phần hóa học trong củ địa liền chứa tinh dầu, p-methoxy methyl cinnamate, ethyl cinnamate.
Địa liền có tính ấm, vị cay, có tác dụng làm ấm tỳ vị, hành khí, trừ đờm, tán hàn, giảm đau, tiêu thực và trừ thấp. Vị thuốc Địa liền được sử dụng chữa chứng ngực bụng lạnh đau, đau răng, rối loạn tiêu hóa, chóng tiêu, thuốc xông, chữa tê phù, tê thấp đau đầu, nhức cơ khớp, đầy bụng, viêm dạ dày, loét dạ dày, phong thấp đau xương, sốt rét, ăn uống khó tiêu, tăng huyết áp, lở loét, cảm lạnh, hen suyễn, chữa ho, đau họng.
Ngoài ra, tinh dầu địa liền còn dùng điều chế nước hoa, mỹ phẩm và chất điều hương trong thực phẩm.
Tác dụng trên xương khớp
Hoạt chất Kaempferide trong địa liền có tác dụng giam đau, chống viêm, ức chế quá trình thoái hóa xương, giúp cải thiện cấu trúc và độ bền của xương, chống loãng xương, khôi phục sức khỏe cho các vùng khớp bị tổn thương.
Tác dụng giảm đau răng
Các hoạt chất trong Địa liền có tác dụng giảm đau và chống viêm mạnh mẽ, được sử dụng trong các bài thuốc đông y để chữa đau răng.
Tác dụng chống viêm và giảm phù nề
Địa liền có tác dụng chống viêm và giảm phù nề cao, ức chế phản ứng viêm cấp tính một cách hiệu quả, chống viêm liên quan đến ức chế sự giải phóng các yếu tố gây viêm.
Tác dụng chống oxy hóa
Chiết xuất Địa liền có tác dụng chống oxy hóa mạnh. Tinh dầu được chiết xuất từ địa liền thông qua phương pháp chiết xuất nước dưới tới hạn cho thấy có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ.
Tác dụng hỗ trợ tiêu hoá
Địa liền có tác dụng ôn trung, vị cay, trừ thấp, tán hàn và khí độc. Nhờ những đặc tính này, địa liền được sử dụng để chữa trị các vấn đề liên quan đến tiêu hoá kém.
Củ địa liền
Theo Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết cụ thể gồm:
Bài thuốc chữa cảm sốt nhức đầu
Cách thực hiện: Thân rễ Địa liền 5g, Cát căn 10g, Bạch chỉ 5g, đem nghiền mịn và làm thành viên hoàn để uống. Bài thuốc có tác dụng giúp hạ sốt và giảm đau đầu.
Bài thuốc chữa tiêu hóa kém, đầy bụng
Cách thực hiện: Sử dụng 8g địa liền đem sắc thuốc uống hoặc tán bột thân rễ địa liền uống.
Bài thuốc chữa ho gà
Cách thực hiện: Địa liền 300g, lá chanh 300g, tang bạch bì tẩm mật ong (vỏ rễ Dâu) 1000g, rau má tươi 1000g, rau sam tươi 1000g, lá tía tô 500g, đường kính vừa đủ, nấu với 12 lít nước đun nhỏ lửa cho đến còn 4 lít, sau đó cho vào bình thủy tinh thêm đường. Trẻ em uống khoảng 15-30 ml cho mỗi ngày.
Bài thuốc chữa táo bón lâu ngày
Cách thực hiện: 1000 gram địa liền, 1000 gram rau má tươi, 1000 gram thổ phục linh, 500gr cam thảo. Các vị dược liệu trên đem phơi khô, tán thành bột mịn. Ngày uống 2 lần, mỗi lần uống 1-2g hòa tan nước và uống.
Bài thuốc chữa đau dạ dày, đau thần kinh tọa
Cách thực hiện: 20g địa liền, 10g quế chi, đem các vị thuốc trên tán thành bột mịn. Uống mỗi lần 2g, ngày uống 3 lần.
Bài thuốc chữa đau nhức răng, đau lưng
Cách thực hiện: Thân rễ địa liền riêng lẻ đem ngâm rượu hoặc phối hợp với một số vị thuốc khác như thiên niên kiện, quế chi, đại hồi, huyết giác,...để xoa bóp, chữa đau nhức xương khớp, tê phù, ngậm chữa đau nhức răng. Lưu ý không được uống.
Tóm lại, Địa liền là vị thuốc được sử dụng trong các bài thuốc Đông y với nhiều công dụng hiệu quả cho sức khỏe xương khớp và tiêu hoá. Tuy nhiên, để sử dụng an toàn và có hiệu quả, người bệnh cần tham khảo hướng dẫn của thầy thuốc trước khi dùng Địa liền trong phòng và chữa bệnh.
DSCK1. NGUYỄN HỒNG DIỄM
Nguồn: Tin tức Y Dược – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur