Trẻ suy dinh dưỡng thấp còi : Nguyên nhân và cách cải thiện
Thứ ba, 19/11/2024 | 09:12
Suy dinh dưỡng thấp còi gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển thể chất, trí tuệ và khả năng miễn dịch của trẻ. Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, và làm thế nào để điều trị hiệu quả?
Suy dinh dưỡng thấp còi gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến trẻ
Tìm hiểu về suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ
Theo Cô Nguyễn Thị Trúc Li - Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, suy dinh dưỡng thấp còi là tình trạng chậm phát triển chiều cao (dưới 90% so với chiều cao chuẩn), thường kéo dài và chủ yếu xảy ra ở trẻ dưới 3 tuổi. Nếu không được can thiệp kịp thời, trẻ mắc suy dinh dưỡng thấp còi sẽ gặp khó khăn trong việc đạt được chiều cao tối ưu trong tương lai, sức khỏe và khả năng lao động cũng sẽ yếu hơn so với bình thường. Đặc biệt, nếu đến tuổi trưởng thành, trẻ gái vẫn bị suy dinh dưỡng thấp còi, thì khả năng con sinh ra cũng sẽ gặp phải tình trạng tương tự.
Nguyên nhân gây ra tình trạng suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ
Nguyên nhân dinh dưỡng
Trẻ suy dinh dưỡng thấp còi thường bắt nguồn từ chế độ ăn uống không đầy đủ. Khi trẻ thiếu các nhóm chất thiết yếu như bột đường, chất béo, khoáng chất và vitamin, cơ thể không nhận đủ dưỡng chất cần thiết. Tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến thiếu hụt dưỡng chất, chẳng hạn như:
Thiếu protein và chất béo: Đây là những dưỡng chất quan trọng giúp cung cấp năng lượng và xây dựng cấu trúc tế bào. Khi thiếu hụt, cơ thể trẻ có thể bị suy dinh dưỡng và phát triển chậm.
Thiếu vitamin và khoáng chất: Các vitamin và khoáng chất như sắt, canxi, kẽm… có vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng cơ quan và sự phát triển toàn diện của trẻ. Thiếu hụt những chất này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ.
Nguyên nhân xã hội có thể gây suy dinh dưỡng thấp còi
Gia đình có hoàn cảnh kinh tế khó khăn không đủ khả năng cung cấp cho trẻ một chế độ dinh dưỡng đầy đủ và đa dạng.
Môi trường sống không đảm bảo vệ sinh, nước uống không sạch, ô nhiễm có thể dẫn đến nhiều bệnh lý ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.
Nhiều gia đình thiếu kiến thức về dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe, dẫn đến việc chăm sóc trẻ không đúng cách.
Dấu hiệu nhận biết trẻ bị suy dinh dưỡng thấp còi
Dấu hiệu về chiều cao
Suy dinh dưỡng thấp còi thường được nhận diện khi chỉ số chiều cao theo tuổi của trẻ thấp hơn ngưỡng chuẩn (-2SD) trong bảng biểu đồ tăng trưởng. Mẹ nên đo chiều cao của trẻ và ghi chép định kỳ, từ 1-3 tháng/lần.
Trẻ dưới 24 tháng sẽ được theo dõi chiều dài cơ thể, trong khi trẻ từ 24 tháng trở lên theo dõi chiều cao. Nếu chiều cao của trẻ thấp hơn so với mức chuẩn trong bảng đối chiếu, đó là dấu hiệu của suy dinh dưỡng thấp còi.
Suy dinh dưỡng thấp còi thường được nhận diện theo chỉ số chiều cao
Cô Trương Thị Thanh Nga - Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng TPHCM cũng cho biết thêm, tình trạng này thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, giai đoạn mà trẻ đang phát triển mạnh mẽ cả về kỹ năng và hệ miễn dịch. Nếu điều kiện dinh dưỡng không tốt hoặc trẻ thường xuyên mắc các bệnh nhiễm khuẩn, khả năng bị suy dinh dưỡng thấp còi sẽ cao.
Dấu hiệu về hành vi
Trẻ bị suy dinh dưỡng thường có sự thay đổi trong hành vi, như: ít linh hoạt, lười tham gia các hoạt động vui chơi, hay quấy khóc, bụng to, bắp chân và tay mềm nhão...
Ngoài ra, trẻ suy dinh dưỡng thấp còi có thể chậm đạt các mốc phát triển kỹ năng như bò, ngồi, đi... so với trẻ cùng lứa tuổi.
Điều trị trẻ suy dinh dưỡng thấp còi như thế nào?
Chế độ dinh dưỡng quan trọng để cải thiện suy dinh dưỡng thấp còi. Trẻ nên bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và ăn dặm đa dạng từ tháng thứ 6.
Trẻ 6 tháng tuổi cần duy trì chế độ ăn đa dạng với một bữa mỗi ngày.
Từ tháng thứ 7 đến tháng thứ 9, trẻ cần 2 - 3 bữa/ngày.
Từ tháng thứ 10 trở đi, cần điều chỉnh để trẻ ăn 3 - 4 bữa/ngày. Trẻ vẫn nên tiếp tục bú sữa mẹ, và nếu mẹ không đủ sữa, trẻ nên uống 400 - 500 ml sữa/ngày.
Bên cạnh đó, mẹ cần chú ý:
Bổ sung chế độ ăn giàu đạm, vitamin và khoáng chất để bổ sung dưỡng chất thiếu hụt cho trẻ.
Đảm bảo bữa ăn của trẻ có đủ các nhóm thực phẩm như rau củ quả, thịt, cá, trứng và sản phẩm từ sữa.
Theo dõi sức khỏe của trẻ và khám dinh dưỡng định kỳ để đánh giá sự phát triển và điều chỉnh chế độ ăn phù hợp.
Nếu trẻ bị thiếu sắt, thiếu vitamin D hay các bệnh lý liên quan đến suy dinh dưỡng, cần điều trị kịp thời và kết hợp tăng cường sức khỏe.
Nâng cao kiến thức dinh dưỡng qua các lớp đào tạo hoặc tài liệu để tự tin lựa chọn và chế biến thực phẩm giàu dinh dưỡng cho trẻ.
Nếu dinh dưỡng tại nhà không cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng, cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ Nhi khoa. Suy dinh dưỡng ảnh hưởng không chỉ đến thể chất mà còn đến trí tuệ và tâm lý, vì vậy việc chăm sóc dinh dưỡng và sức khỏe toàn diện là rất quan trọng.
Khi sử dụng thuốc nhỏ tai cho trẻ, phụ huynh cần tránh tự ý thực hiện mà nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Việc dùng thuốc sai cách có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn cho trẻ.
Các thảo dược như hành tím, tỏi, gừng, mật ong và giấm táo có đặc tính kháng khuẩn, kháng viêm mạnh, giúp ức chế vi khuẩn, virus gây viêm nhiễm đường hô hấp, tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ điều trị các bệnh lý đường hô hấp.
Ít ai biết rằng, đằng sau vẻ đẹp giản dị ấy, công dụng của hoa thiên lý tuyệt vời đối với sức khỏe. Từ việc hỗ trợ giấc ngủ, thanh nhiệt, đến cải thiện tiêu hóa, loài hoa này xứng đáng được coi là một thảo dược tự nhiên đa năng.
Hiện nay, ngoài viên nang, viên nén và hỗn dịch, nhiều loại được bào chế thuốc dạng viên sủi, như paracetamol giảm đau, hạ sốt. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng cách để tránh tác dụng phụ nguy hiểm.
